Leo Tolstoy

• Những bài cùng tác giả
• Ngững bài cùng đề tài

Ðọc tác phẩm Chiến tranh và Hòa bình

Ðọc War and Peace  online

Leo Tolstoy (1828 - 1910) một trong những tiểu thuyết gia bậc nhất trong lịch sử văn chương của Thế Giới.

Leo Tolstoy là nhà văn người Nga, là một trong các tiểu thuyết gia bậc nhất trong lịch sử văn chương của Thế Giới. Leo Tolstoy cũng là nhà tư tưởng về luân lý và tôn giáo, một nhà cải cách xã hội. Các tác phẩm của ông, dùng vật liệu là các kinh nghiệm cá nhân, đã gây ảnh hưởng sâu đậm trong nền văn chương của thế kỷ 20 và các lời giảng dạy của ông đã giúp công vào việc hình thành cách suy nghĩ của nhiều nhà lãnh đạo tư tưởng và chính trị sau này, chẳng hạn như trong 3 thập niên cuối đời, chủ thuyết bất bạo động đối với các điều xấu của Tolstoy đã ảnh hưởng tới Mahatma Gandhi. Leo Tolstoy nổi danh nhất vì hai đại tác phẩm "Chiến Tranh và Hòa Bình" và "Anna Karenina". Đây là những tiểu thuyết hay nhất đã từng được viết ra, trong khi tác phẩm ngắn "Cái Chết của Ivan Ilyich" là một thí dụ về tiểu thuyết ngắn hay nhất (novella).

1849 1856 1862     1878 1898 1899   1905 1908 1909 1903 1908

 Leo Tolstoy có khả năng nhận ra các thay đổi nhỏ nhất về ý thức (consciousness) rồi ghi lại các biến đổi, các hành động tinh vi nhất. Ý thức đã được Leo Tolstoy chia nhỏ ra và ông đã hiểu rõ các tư tưởng không nói ra được của mọi nhân vật, và các cách phân tích tâm lý của ông đã khiến cho ông trở nên một nhà văn viết tiểu thuyết lớn lao bậc nhất. Leo Tolstoy có thể là hiện thân của lương tâm thế giới, là sự bao gồm bên trong cả thiên nhiên lẫn sức sống thuần nhất, nhưng nếu xét ông qua các tác phẩm, Leo Tolstoy được coi là nhà văn biểu tượng đi tìm ý nghĩa của đời người.

Một nhân vật có thể tưởng tượng ra và viết ra đại tác phẩm "Chiến Tranh và Hòa Bình" không thể nào là một con người tầm thường. Cuộc đời của Leo Tolstoy rất dài và thay đổi vì những kinh nghiệm sống, và các sự kiện trong đời sống của Leo Tolstoy đã được phản ảnh qua các tác phẩm của ông.

Leo Nikolayevich Tolstoy chào đời vào ngày 28 tháng 8 năm 1828 (ngày 9 tháng 9 theo lịch mới) trong vùng đất của gia đình có tên là Yasnaya Polyana thuộc tỉnh Tula, cách thành phố Moscow 210 cây số về phía nam. Tổ tiên của gia đình Tolstoy này là Indris đã từ phương tây tới nước Nga vào năm 1353 với 2 người con trai và hàng ngàn gia nhân. Do truyền thống kết hôn giữa các chi tộc của giai cấp quý tộc, Leo Tolstoy có thể được kể như có họ hàng với hầu hết các gia đình cao sang bậc nhất. Hình ảnh các giai cấp của nước Nga có thể được mô tả là một kim tự tháp với phần đỉnh tháp là Sa Hoàng, xuống các giai cấp hoàng gia, viên chức, cư dân thành thị, nông dân và nông nô, và mỗi giai tầng xã hội lại đàn áp các giai tầng ở dưới.

Leo Tolstoy được sinh ra trong một gia đình cổ nhất và sang trọng nhất, gần phần đỉnh của kim tự tháp kể trên, nhưng ông đã tự nguyện sinh sống với giai cấp nông dân nghèo hèn mà ông ưa thích. Cha của Leo là Bá Tước Nikolay Ilich Tolstoy, đã phục vụ quân đội Nga khi Đại Quân của Napoléon xâm lăng nước Nga. Bá Tước Tolstoy bị bắt ngoài mặt trận, bị đưa về nước Pháp và chỉ được thả ra khi quân Nga vào tới tận thủ đô Paris vào tháng 3 năm 1814. Bá Tước Tolstoy đã cưới công chúa Marya Polyana vào năm 1822 và nhờ vậy, ông thừa hưởng miền đất Yasnaya Polyana. Bà Marya là một phụ nữ được giáo dục cao, nhờ vậy đã truyền lại cho các con những kiến thức và đạo đức để chúng tìm hiểu các sự thật trong đời sống hàng ngày. Nhưng không may, bà mẹ Marya đã qua đời khi Leo mới 2 tuổi. Leo Tolstoy được nuôi dạy do bà nội Pelayeya và đã sống trong một niềm êm ấm gia đình, được các gia sư dạy dỗ tại nhà và đời sống hạnh phúc này đã ảnh hưởng tới nhà văn Leo trong suốt cuộc đời và phản ánh qua cuốn truyện bán tự thuật đầu tiên "Tuổi Thơ" (Childhood = Detstvo, 1852).

Năm 1837, gia đình Tolstoy dọn lên thành phố Moscow sinh sống và cũng từ nay, Leo cảm nhận được những giả tạo, bạo lực và chuyên chế, và rồi trong vòng một năm, người cha và bà nội qua đời, để lại lũ trẻ mồ côi. Từ lúc này, người giám hộ của các anh em Leo là cô Alexandra Yergolskaya, người đã kết hôn với một bá tước hơi khùng. Anh em Leo vẫn vui hưởng đời sống quý tộc và vào thời gian này, cậu Leo biết tới tình yêu với hình ảnh của cô nàng Sonya Koloskin còn được lưu giữ trong suốt cuộc đời, giống như nàng Beatrice đối với Dante.

Năm 1841, cô Alexandra qua đời và anh em Leo một lần nữa lại bị chuyển về sống tại Kazan, thuộc phía tây của nước Nga, với một người cô khác tên là Pelayeya Greshkov. Tại Kazan khi theo học trung học, Leo Tolstoy không phải là một học sinh xuất sắc. Năm 1844, Leo ghi danh vào đại học Kazan và theo học các ngôn ngữ Đông Phương nhưng rồi các thành tích học tập kém đã khiến cho Leo phải chuyển qua học Luật và qua một luận văn, Leo Tolstoy đã từng so sánh tác phẩm "Tinh Thần Luật Pháp" (The Spirit of Laws) của nhà triết học chính trị người Pháp Charles de Secondat de Montesquieu với các huấn lệnh về quy luật "nakaz" của Nữ Hoàng Catherine II. Leo Tolstoy cũng ưa thích 2 ngành Văn Chương và Đạo Đức, đã giành nhiều thời giờ đọc các tác phẩm của 2 tiểu thuyết gia người Anh là Laurence Sterne và Charles Dickens, và đặc biệt là các văn bản của Jean Jacques Rousseau.

Sống thời thanh niên của một nhà quý tộc trẻ, Leo Tolstoy đã theo phong cách phóng đãng, trụy lạc, cố gắng tận hưởng cuộc đời vật chất mà quên đi các giá trị tinh thần. Nhưng rời Leo Tolstoy đã nhận thức ra, phân tích chính mình và từ năm 1847, ông đã ghi lại thật đầy đủ trong nhật ký các thất bại, các nỗi đắng cay gặp phải, ghi lại các bản chất của động lực và hành động của con người. Bằng nhật ký và trong suốt cuộc đời, Leo Tolstoy đã ghi chép mọi nhận xét về đời người và phân tích bản chất chính mình và nhờ cuốn nhật ký, ông đã là một nhà văn có tiểu sử được ghi lại phong phú nhất.

Năm 1851, Leo Tolstoy tới miền Caucasus tham gia đoàn quân Cossack của người anh tên là Nikolay, một sĩ quan của đoàn quân này, được thưởng huy chương vì đã tham dự vào nhiều chiến trận chống lại quân du kích Tartar, kể cả trận đánh tại Sevastopol trong cuộc chiến tranh Crimea (1853-56). Đây là cuộc chiến mà nước Nga phải đối đầu với các nước Anh, Pháp, Sardina và Thổ Nhĩ Kỳ. Sau khi ra khỏi quân đội, Leo Tolstoy bắt đầu viết ra các nhận xét về cuộc đời, về các gốc rễ của động lực và hành động của con người. Tác phẩm "Tuổi Thơ" với tác giả ẩn danh, được gửi cho Tạp Chí Văn Học "Hiện Đại" (The Contemporary = Sovremennik) chủ trương do nhà thơ Nikolay Nekrasov. Nhiều người đã khen ngợi tác phẩm này và Leo Tolstoy được xếp hạng với các nhà văn hiện đại hàng đầu. Trong các năm kế tiếp, Leo Tolstoy còn cho phổ biến vài truyện ngắn mô tả các kinh nghiệm sống tại miền Caucasus, chẳng hạn như cuốn truyện "Cuộc Bố Ráp" (The Raid = Nabeg, 1853) và cuốn phác thảo "Sevastopol vào tháng 12", "Sevastopol vào tháng 5" và "Sevastopol vào tháng 8", tất cả được xuất bản trong khoảng các năm 1855-56. Cuốn phác thảo (sketch) đầu tiên nói về lòng can đảm của một người lính tầm thường. Trong suốt cuộc đời, Leo Tolstoy đã quan tâm về đạo đức khi ông quan sát các nỗi đau khổ của nhiều người khác. Vài tác phẩm đầu tay của Leo Tolstoy đã được giới văn học của thành phố St. Peterburg chào đón, nhưng nhà văn Leo Tolstoy đã không tham gia vào một nhóm trí thức nào, ông ưa thích hoàn toàn độc lập và thường hay chống đối các khuynh hướng trí thức đang thịnh hành. Leo Tolstoy không đồng ý với các nhà văn thành thị, thuộc giai cấp trung lưu mà đại biểu danh tiếng nhất là Ivan Turgenev, thời đó được coi là bậc thầy của nền văn học Nga. Sở dĩ có sự bất đồng ý bởi vì Leo Tolstoy theo bản chất, là một người hâm mộ nền văn minh Slavic, nền văn chương Nga, ông không ưa thích cách theo đuổi các quan điểm tiến bộ của phía Tây Aâu.

Năm 1857, Leo Tolstoy du lịch qua thành phố Paris, nước Pháp và chỉ về nhà sau khi đã hết tiền vì đánh bạc. Trở về đồn điền Yasnaya Polyana, Leo Tolstoy bắt đầu nghiên cứu phương pháp sư phạm, thiết lập một ngôi trường để dạy chữ cho con cháu các nông nô và vào năm 1862, ông lập gia đình với cô Sonya Andreyevna Bers, con gái của một bác sĩ danh tiếng thuộc thành phố Moscow. Leo Tolstoy đã sống trong cảnh hạnh phúc gia đình, ông có 13 người con với 3 người bị chết yểu.

Kể từ năm 1863 cho tới 7 năm về sau, Leo Tolstoy bắt đầu viết đại tác phẩm "Chiến Tranh và Hòa Bình", rồi sau đó lại khởi công viết đại tác phẩm "Anna Karerina". Được phổ biến từng phần từ năm 1875 tới năm 1877, cuốn tiểu thuyết dài "Anna Karerina" mô tả sự bất trung của công chúa Nga Anna đối với chồng là Karenin. Cuộc tình giữa Anna và Bá Tước Vronsky đã khiến cho 2 người coi thường dư luận của thứ xã hội quý phái mà họ là thành viên và rồi những khó khăn trong cuộc liên hệ tình cảm đã khiến cho Anna phải tự sát. Đây là hình ảnh tội lỗi của chính tác giả khi ngoại tình với một nông dân tên là Anna Stepanovna, với một đứa con rơi, và bà Anna này đã tự sát vào năm 1872 bằng cách đâm đầu vào một đoàn xe lửa đang chạy. Anna Karerina không chỉ là một câu chuyện tình yêu bi thảm mà qua đó, tác giả đã khai triển các vấn đề xã hội, đạo đức và triết học của nước Nga và của giới quý tộc vào thập niên 1870. Tác phẩm cũng đề cập tới thái độ đạo đức giả của giới quý tộc với sự ngoại tình, tới niềm tin tôn giáo trong đời sống của một người, qua các tư tưởng và hành động của Konstantin Levin, nhân vật quan trọng thứ hai trong cuốn tiểu thuyết.

Sau khi 2 đại tác phẩm xuất hiện, danh tiếng của Leo Tolstoy vang lừng trên văn đàn thế giới và hạnh phúc gia đình đã không làm cho văn hào Tolstoy vui sướng, mà chỉ làm cho ông cảm thấy cuộc đời trống rỗng, vô vị. Leo Tolstoy muốn tìm ra các sự thật cuối cùng của đời người và ông đã tự hỏi "ý nghĩa của cuộc đời là gì ?" Ông đã tìm hiểu các tôn giáo Đông Phương và Tây Phương. Ông đã từng thất vọng trước những giáo điều của đạo Chính Thống Nga. Sự dằn vặt trong tâm hồn của Leo Tolstoy đã kéo dài với cường độ cao, và ông cho rằng cuộc đời chỉ có ý nghĩa trong tình yêu với Thượng Đế và Con Người, trong công việc phục vụ và chịu đựng sự bạo hành, trong công tác tận tụy với nhân loại, và đây là các niềm tin cuối cùng của ông. Leo Tolstoy đã thực hiện được cảnh giàu sang và danh vọng trên mức độ cao, nên đã tới lúc ông phải hiến dâng cuộc đời của mình cho sự toàn hảo về đạo đức. Sự thay đổi niềm tin đã khiến cho Leo Tolstoy từ bỏ tất cả các vinh hoa vật chất để vui sống như một nông dân. Ông đã mô tả công việc tìm hiểu chính mình, tìm hiểu đạo đức và ý nghĩa của cuộc đời trong bài khảo luận "Lời Xưng Tội của Tôi" (My Confession, 1882).

Các khủng hoảng tinh thần đã làm cho Leo Tolstoy thay đổi. Ông đã bác bỏ thẩm quyền của nhà thờ Chính Thống Nga và chủ trương một niềm tin Thiên Chúa Giáo khác, được mô tả trong bài khảo luận "Đất Nước của Thượng Đế ở trong Lòng Anh" (The Kingdom of God is Within You, 1894). Leo Tolstoy tin tưởng rằng con người biết được điều thiện nếu tự xét mình và cải tổ chính mình, và ông tin rằng việc dùng sức mạnh và bạo lực chỉ mang đến tổn hại. Ông phản đối mọi hình thức dùng sức mạnh, bạo động, kể cả khi phải đối phó với những việc làm xấu của chính quyền hay tôn giáo.

Trong các năm từ 1878 tới 1885, Leo Tolstoy đã viết về các niềm tin tôn giáo và các đề tài xã hội, ông từ bỏ tài sản, từ bỏ cuộc sống tình dục, dành cho vợ tác quyền của những tác phẩm văn chương của ông viết trước năm 1881 và ông đã về miền quê, ăn mặc như một nông dân, sống tự túc tới mức tối đa. Các tấm ảnh chụp chung với gia đình vào lúc cuối đời cho thấy Leo Tolstoy là một người đàn ông xấu trai, trông hơi dữ tợn, với tóc và râu dài, mặc bộ quần áo nông dân. Danh tiếng của Leo Tolstoy đã vang lừng trên thế giới khiến cho nhiều người từ bốn phương đã đến viếng thăm ông, và do ảnh hưởng của ông quá lớn, đạo Chính Thống Nga đã trục xuất ông ra khỏi giáo hội vào năm 1901, để làm giảm đi thứ ảnh hưởng kể trên.

Trong bài khảo luận "Nghệ Thuật là gì ?" (What is Art, 1898), Leo Tolstoy đã chối bỏ tất cả các sáng tác của ông trước thời điểm thay đổi niềm tin vì cho đó là thứ nghệ thuật quý tộc (aristocratic art). Ông cho rằng nghệ thuật phải dạy dỗ đạo đức và cải thiện con người, phải chuyên chở tư tưởng tới những người đơn sơ nhất.

Khi trở lại với công việc viết tác phẩm "Cái Chết của Ivan Ilyich" (The Death of Ivan Ilyich, 1886), Leo Tolstoy đã mô tả nhân vật Ivan, một nạn nhân của một căn bệnh tử vong, và trong khi chấp nhận cõi chết, Ivan đã nhận thấy sự trống rỗng của đời người. Leo Tolstoy cũng viết nhiều vở kịch. Kịch bản danh tiếng nhất của ông là "Sức Mạnh của Bóng Tối" (The Power of Darkness, 1888). Đây là một thảm kịch về một nông dân đã phạm phải nhiều tội ác do đam mê ngoại tình. Leo Tolstoy muốn dùng sân khấu để phổ biến tiếng nói của mình tới thật nhiều thính giả, nhưng các vở kịch của ông đã không thành công bằng các tiểu thuyết và truyện ngắn.

Các tác phẩm trong giai đoạn cuối đời của Leo Tolstoy là cuốn truyện "Phục Sinh" (Resurrection, 1899), mô tả công việc cải thiện tinh thần của một nhà quý tộc trẻ. Đại văn hào Leo Tolstoy đã tấn công mạnh mẽ nền văn minh và biện hộ cho một đời sống khổ hạnh. Hai cuốn tiểu thuyết "Aùc Quỷ" (The Devil, 1889) và "Bản nhạc Sô-Nát của Kreutzer" (The Kreutzer Sonata, 1891) nói về tình yêu, lòng ghen tuông, cảnh tàn phá của tình dục. Cuốn truyện "Hadji Murad" xuất bản sau khi Leo Tolstoy qua đời, kể câu chuyện của một nhà lãnh đạo bộ lạc trong miền núi Caucasus và tác phẩm này đã cho thấy Leo Tolstoy là một bậc thầy về Tâm Lý Học và Kỹ Thuật Văn Chương.

Trong các năm cuối đời, Leo Tolstoy muốn rút lui khỏi thế gian, sống ẩn dật, sống trong "hòa bình và cô đơn" để tìm hiểu các bí mật của tình yêu và Thượng Đế. Thế nhưng, các niềm tin của Leo Tolstoy đã không được gia đình ông chấp nhận. Vào tháng 10 năm 1910, Leo Tolstoy đã bỏ nhà ra đi, ông đâu có biết rằng chính mình đang ở trên con đường dẫn tới cõi chết. Tại nhà ga xe lửa Astapova, nay được đổi tên là nhà ga Leo Tolstoy, Đại Văn Hào Tolstoy đã bị cảm lạnh. Người ta đã đặt ông nằm trong căn nhà bé nhỏ của người trưởng ga và Leo Tolstoy qua đời vì bị sưng phổi vào ngày 1 tháng 11 năm 1910, hưởng thọ 82 tuổi. Theo lời kể lại của người con gái của Đại Văn Hào tên là Dushan, người đã đi theo ông trong cuộc hành trình cuối cùng, thì câu nói chót của Leo Tolstoy là "Sự Thật . . . tôi yêu lắm".

Leo Tolstoy là một nhà văn sáng tạo, một nhà luân lý quan trọng, đã viết ra các tác phẩm mang tính tôn giáo và đạo đức, nhưng các sáng tác này đã không sâu sắc bằng các tiểu thuyết của ông, những tiểu thuyết này đã mô tả toàn cảnh của thời đại, các chân dung tâm lý của các nhân vật, cách nhìn vào bên trong bản chất của con người… Chỉ riêng vào năm 1887, đã xuất hiện 31 bản dịch các sáng tác của Leo Tolstoy sang các thứ tiếng nước ngoài khác nhau. Cách phân tích tâm lý rất sâu sắc của Leo Tolstoy đã tạo ảnh hưởng tới các nền văn học về sau và các điều giảng dạy về đạo đức và xã hội của ông đã làm thay đổi chiều hướng của thế kỷ 20. Nhà lãnh đạo tinh thần của người Ấn Độ là Mahatma Gandhi đã áp dụng "tư tưởng bất bạo động" của Leo Tolstoy trong việc chống lại chính quyền Anh và giúp công vào việc giành Độc Lập cho người dân Ấn Độ. Sau đó, các tư tưởng của Gandhi lại ảnh hưởng tới Mục Sư Martin Luther King, Jr. trong việc tranh đấu đòi hỏi Dân Quyền tại Hoa Kỳ.

.
 
 

Bài đọc thêm:

 Ðọc tác phẩm Chiến tranh và Hòa bình

Ðọc War and Peace  online

  http://vietsciences.free.fr và http://vietscience.net Phạm Văn Tuấn