Trái đất từng là một quả cầu tuyết khổng lồ

Minh Thi                        18/03/2004             ABC Online        vnExpress
 
.
   

 

 

Sự tan vỡ của những mảng lục địa cổ đại đã biến trái đất thành một địa ngục băng hà kéo dài trong hàng triệu năm. Trên quả cầu tuyết này, băng bao phủ mọi lục địa và biển đóng băng cho đến tận đường xích đạo - một hiện tượng xảy ra ít nhất 2 lần trong khoảng 800-550 triệu năm trước.

Thời kỳ Băng Hà dường như vô tận này đã được mở ra như thế nào đến nay vẫn là một điều bí ẩn. Trước đó, một số nhà khoa học cho rằng mặt trời đột ngột bị lạnh đi trong một khoảng thời gian, hoặc trái đất bị nghiêng trên trục của nó làm cho sức nóng mặt trời bị suy giảm. Nhưng nghiên cứu mới nhất do các chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu khoa học quốc gia của Pháp (CNRS) và Đại học Florida (Mỹ) thực hiện, đã mở ra tia sáng về một giả thuyết ít được để mắt tới: những cú lắc giật địa chất đã xé rách bề mặt trái đất và tạo nên một hiệu ứng nhà băng.

Vào thời điểm đó, các lục địa ngày nay gắn kết thành một siêu lục địa gọi là Rodinia, một thực thể rộng lớn đến nỗi mưa từ biển không thể vào sâu trong lục địa. Khi Rodinia bị xé tách thành các mảnh nhỏ, lượng mưa đã thay đổi một cách nhanh chóng. Mưa rơi xuống những hòn đá bazan mới được phun lên từ miệng núi lửa và tạo ra một phản ứng giữa nước và canxi silicat. Trong đó, CO2 được tách ra khỏi không khí và cô lập thành canxi carbonate, sau đó rửa trôi ra biển.

Mô hình máy tính ngày nay cho thấy việc hút khí nhà kính CO2 ra khỏi không khí đã gây nên đợt đông lạnh kinh hoàng. Nó ngược lại với hiệu ứng nhà kính, khi mà lượng CO2 tăng lên làm nóng trái đất.

Theo sự mô phỏng thì trước khi Rodinia tan vỡ khoảng 800 triệu năm trước, hàm lượng CO2 trong khí quyển là 1.830 phần triệu (ppm), và nhiệt độ toàn cầu trung bình là 10,8 độ C. Đến thời điểm Rodinia tan vỡ, 50 triệu năm sau, bức tranh đã hoàn toàn khác. Hàm lượng CO2 là 510 ppm và nhiệt độ trung bình là 2 độ C.

"Sự thay đổi địa chất đã tạo ra một sự chuyển dịch ghê gớm từ khí hậu nhà kính tới khí hậu nhà băng trong kỷ Đại nguyên sinh mới. Kết hợp với phản ứng giữa đá và mưa đã biến trái đất thành một quả cầu tuyết khổng lồ", các nhà khoa học kết luận.