Sự khám phá vitamin |
Vietsciences-Võ Thị Diệu Hằng 04/01/05 |
Bài đọc thêm:Nhà hóa sinh học Mỹ Casimir Funk (1884-1967) là người đầu tiên dùng thuật ngữ này. Năm 1912, ông đưa ra kết luận: Nhiều bệnh suy dinh dưỡng hình thành do sự thiếu vắng các yếu tố thức ăn phụ. Ông gọi nó là vitamine. Theo tiếng Latin, “vita” có nghĩa là “sự sống” và “amine” là thành phần hóa học cần thiết cho sự sống.
Ngay từ xa xưa, con người đã biết rằng ngoài những món ăn như thịt cá, cơ thể luôn cần các chất từ rau quả tươi. Sự thiếu hụt những chất này sẽ gây hại cho sức khỏe và dẫn đến bệnh tật, thể hiện rõ nhất ở những người đi biển lâu ngày. Tuy nhiên, lúc ấy chưa ai hiểu rõ tại sao.
Đến giữa thế kỷ 16, qua kinh nghiệm của nhiều đoàn thủy thủ, mọi chuyện mới dần dần được sáng tỏ. Tháng 5/1534, nhà thám hiểm người Pháp Jacques Cartier dẫn một đoàn 110 thủy thủ rời cảng Saint Malo thuộc miền bắc nước Pháp, trên bờ biển Manche, để tìm đường đến châu Á. Trong nhật ký du hành có đoạn ghi: “Một số thủy thủ có các dấu hiệu như mệt mỏi, hai chân sưng phù, nướu (lợi) miệng loét hôi, niêm mạc và da bong từng mảng, răng rơi rụng dần...”.
Cũng thời gian đó, John Woodall, một người Anh từng phục vụ lâu ngày ở công ty tàu biển Ấn Độ đã ghi chép: “Nhiều thợ trên tàu bị bệnh nướu (lợi), răng chảy máu, phù chi, nổi mẩn và ngứa khắp người. Sau khi uống nước rau tươi và hoa quả thì khỏi bệnh”. Tuy nhiên, tất cả các kinh nghiệm này vẫn chỉ là những ghi nhận tản mạn, chưa được xác định trên cơ sở khoa học.
Giữa thế kỷ 18, bác sĩ James Lind thuộc hải quân Anh đã xác nhận, ở những thủy thủ đi biển lâu ngày luôn xuất hiện nhiều dấu hiệu bệnh do chế độ ăn thiếu rau quả tươi, đó là bệnh scorbut. Năm 1747, trong chuyến đi trên tàu Salisbury, ông đã tiến hành thử nghiệm và thu được kết quả: những thủy thủ ăn đầy đủ rau quả tươi không mắc bệnh, trong khi những người khác đều có dấu hiệu của bệnh scorbut. Năm 1753, James Lind đã viết một cuốn sách thông báo hiện tượng này nhưng mãi tới năm 1795 (nghĩa là 42 năm sau khi ông qua đời), các nhà khoa học mới chú ý đến nó và hải quân mới có những quy định về chế độ ăn rau quả tươi trên tàu biển. Năm 1907,
hai nhà khoa học Axel Holst và Theodor Frolich dự tính dùng chế độ ăn giảm
thiểu để gây suy dinh dưỡng ở chuột lang; và ngẫu nhiên họ lại gây được bệnh
scorbut trong thử nghiệm. Nhờ đó, giới y học mới hiểu thêm được quá trình
hình thành dạng bệnh này.
Sự phát hiện vitamin B
Khoảng giữa thế kỷ 18, Jacob de Bondt, một thầy thuốc làm việc tại Batavia ở miền đông Ấn Độ thuộc Hà Lan đã viết cuốn sách “Y học Ấn Độ”, trong đó mô tả một căn bệnh phổ biến ở dân cư vùng này. Người ốm mất trương lực bàn tay, cánh tay, cơ chi dưới suy yếu kèm viêm dây thần kinh ngoại vi. Nhưng mãi đến năm 1642 (nghĩa là sau khi Bondt qua đời 11 năm), gia đình mới phát hiện và cho xuất bản cuốn sách.
Sau đó, nhiều thầy thuốc ở vùng Viễn Đông cũng thông báo một số trường hợp có triệu chứng tương tự và gọi tên là bệnh beri beri (tiếng Sri Lanka là mỏi mệt, suy nhược). Năm 1881, Erwin Von Balcz xác nhận, dạng bệnh suy nhược cơ chi khá phổ biến ở nhiều vùng dân cư Nhật. Trong suốt 4 năm (1882-1885), Kanehiro Takaki, Tổng Giám đốc Y khoa Hải quân Nhật đã loại trừ dạng bệnh này trong thủy quân nhờ áp dụng chế độ ăn gạo cám, hoa quả tươi.
Năm 1890,
Christian Eijkman, thầy thuốc ngoại khoa và vệ sinh học người Hà Lan, làm
việc tại một trại giam ở Java, nhận xét thấy phần lớn các tù nhân đều có dấu
hiệu bệnh beri beri: suy nhược cơ, tê phù, liệt chân. Qua theo dõi một thời
gian dài, ông nhận ra nguyên nhân là tù nhân ăn loại gạo xay xát quá kỹ. Ông
dùng loại gạo đó nuôi dưỡng đàn gà của trại giam và lần đầu tiên gây được
bệnh beri beri thực nghiệm. Sau đó, ông quyết định cho cả tù nhân lẫn đàn gà
dùng chế độ ăn gạo chứa nhiều cám thì thấy hết hẳn các dấu hiệu bệnh.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
http://micro.magnet.fsu.edu/vitamins/index.html
The term vitamin derives from experiments conducted early in this century, which indicated that proper nutrition was dependent upon introduction of one or several vital nitrogen-containing amines into the diet. Vitamins are organic molecules (not necessarily amines) that are essential to metabolism in all living organisms. While these molecules serve essentially the same role in all forms of life, higher organisms have lost the ability to synthesize vitamins. There are two major groups of vitamins: the fat-soluble vitamins designated by the letters A, D, E, and K, and the water-soluble vitamins, which are referred to as the vitamin B complex. Most vitamins are converted in vivo into coenzymes that work with metabolic enzymes to complete their biochemical functions. A lack of proper amounts of vitamins in the diet leads to a host of vitamin-deficiency diseases. The Molecular Expressions Vitamins Collection contains all of the known vitamins and many biochemicals that were once thought and claimed to be vitamins. We have recrystallized and photographed these biochemicals under the microscope, and members of the collection presented below. The vitamin links lead to progressive JPEG images of vitamins and their derivatives and precursors that range in size from about 35 Kb up to about 85 Kb. The term vitamin derives from experiments conducted early in this century, which indicated that proper nutrition was dependent upon introduction of one or several vital nitrogen-containing amines into the diet. Vitamins are organic molecules (not necessarily amines) that are essential to metabolism in all living organisms. While these molecules serve essentially the same role in all forms of life, higher organisms have lost the ability to synthesize vitamins. There are two major groups of vitamins: the fat-soluble vitamins designated by the letters A, D, E, and K, and the water-soluble vitamins, which are referred to as the vitamin B complex. Most vitamins are converted in vivo into coenzymes that work with metabolic enzymes to complete their biochemical functions. A lack of proper amounts of vitamins in the diet leads to a host of vitamin-deficiency diseases. The Molecular Expressions Vitamins Collection contains all of the known vitamins and many biochemicals that were once thought and claimed to be vitamins. We have recrystallized and photographed these biochemicals under the microscope, and members of the collection presented below. The vitamin links lead to progressive JPEG images of vitamins and their derivatives and precursors that range in size from about 35 Kb up to about 85 Kb.
Adenine (Vitamin B-4) - Purine that is definitely not a vitamin. Amygdalin (Vitamin B-17, Laetrile) - Anticancer agent and vitamin--not! Anthranilic Acid (Vitamin L) - A factor originally thought to be important for lactation. Ascorbic Acid (Vitamin C) - One of the most ubiquitous vitamins ever discovered. Beta-Carotene (Vitamin A precursor) - Yellow pigment that forms vitamin A. Biotin (Vitamin H) - Carbon dioxide carrier that builds fats. Cholecalciferol (Vitamin D) - The vitamin made from rich sunlight. Cyanocobalamin (Vitamin B-12) - A vitamin that treats pernicious anemia. Folic Acid (Folate, Vitamin B-9) - A vitamin that helps fetus development during pregnancy. Inositol (Myo-Inositol) - A useful sugar once thought to be a!vitamin. Menadione (Vitamin K) - A fat-soluble vitamin that helps to clot blood. Niacin (Nicotinamide, Vitamin B-3) - A pyridine important in nucleic acid metabolism. PABA (Para-aminobenzoic acid, Vitamin B-x) - Bacterial vitamin that serves as a sunscreen. Pangamic Acid (Vitamin B15) - The non-vitamin "vitamin" that cures everything. Pantothenic Acid (Pantothenate, Vitamin B-5) - Important for normal growth. Pyridoxine (Pyridoxal phosphate, Vitamin B-6) - A very versatile coenzyme. Retinol (Vitamin A) - The first vitamin to be discovered. Riboflavin (Vitamin B-2) - The vitamin that gives urine its yellow color. Thiamine (Vitamin B-1) - A sure cure for Beriberi. Alpha-Tocopherol (vitamin E) - What some people call the "love" vitamin is really a free radical scavenger
© http://vietsciences.free.fr Võ Thị Diệu Hằng |
||