Những bài cùng tác giả Hình thức thưởng tiền mặt cho các bài báo khoa học
trình độ cao đang được mở rộng. Các nhà khoa học Hàn
Quốc được nhận 3000USD từ chính phủ khi họ công bố
trên các tạp chí uy tín. Con số đó vẫn là nhỏ so với
Trung Quốc, nơi mà một số nhà khoa học có thể nhận
được mười lần nhiều hơn thế. Khi các cơ quan nghiên cứu và các quốc gia phấn đấu
để có được uy tín quốc tế, người ta hy vọng rằng
phần thưởng công bố sẽ giúp ích. Tuy vậy cũng có
những lo ngại đối với việc dùng chỉ một vài tiêu chí
để đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học. Bộ KH&CN Hàn Quốc thưởng 3000USD cho tác giả chính
bài báo đăng ở một tạp chí hàng đầu. Kế hoạch là
nhằm nâng cao tinh thần các nhà khoa học, giúp thúc
đẩy phát triển khu vực KHCN của đất nước - Young Nam
Lin, phó giám đốc Vụ khoa học cơ bản của Bộ cho
biết. Một ủy ban 10 người gồm cả các quan chức của
Bộ và các nhà khoa học chọn ra danh sách các tạp
chí. Các việc làm tương tự cũng đã có ở các nước khác. Ở
Pakistan , từ năm 2002, các nhà khoa học có thể nhận
từ 1.000 tới 20.000USD theo chỉ số trích dẫn của các
công bố. Một nửa số tiền thưởng phục vụ cho công tác
nghiên cứu, một nửa là cho thu nhập cá nhân. Ở Trung Quốc việc thưởng được giành cho quyền chủ
động của các cơ quan khoa học. Chẳng hạn ĐH Nông
nghiệp Bắc kinh có thể thưởng tới 50.000USD cho bài
báo có chỉ số trích dẫn cao. Đối với Viện Lý-Sinh
thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc ở Bắc Kinh,
tác giả có công bố ở các tạp chí có chỉ số trích dẫn
từ 3-5 được thưởng 250USD /điểm, và ở tạp chí có chỉ
số trích dẫn cao hơn 10 được 875USD/điểm. Bài báo
đăng ở Nature, Science, hay Cell được thưởng
31.000USD - Viện cũng đã có được một số bài báo đăng
ở các tạp chí đó trong vài năm gần đây. Những người ủng hộ việc thưởng cho rằng điều đó giúp
bù cho lương thấp của các nhà khoa học trong nước
họ. Mức thưởng 1000USD chẳng hạn bằng 3 tháng lương
của một giảng viên Đại học Pakistan . Nhờ sáng kiến
thưởng, số các bài báo khoa học đã tăng mạnh - Atta
ur-Rahman, Chủ tịch Ủy ban chính phủ Pakistan về đào
tạo Đại học cho biết. Những người phê bình thì nói rằng tăng số bài báo
chưa hẳn đã tốt hơn. Một nhà vật lý ở ĐH Islamabad
phát biểu: Các nhà nghiên cứu ở các ĐH vội vã công
bố, và trong khi vội vã thì bỏ qua đạo đức khoa học.
Ông nghi ngờ rằng điều đó có thể làm tăng số bài
chất lượng thấp: ngụy tạo kết quả và bịa đặt số liệu
như dư luận đã biết. Một số khác cho rằng hệ thống
thưởng làm giảm giá trị công việc của họ. Những bào
báo tốt là sản phẩm của cả mồ hôi, niềm vui, và cả
đau xót - một nhà sinh học ở ĐH quốc gia Seoul phát
biểu. Nếu việc đó được tính bằng 3000USD - tôi cảm
thấy bị xúc phạm. Yuan Tseh Lee, nhà hóa học giải
thưởng Nobel và là Chủ tịch Viện hàn lâm khoa học
Đài Loan cũng đồng ý như vậy: Có rất nhiều áp lực
lên các nhà khoa học để được biết đến ở Trung Quốc.
Nếu bạn chỉ nhằm có nhiều tiền và nổi tiếng, bạn sẽ
làm bản thân và các sinh viên của bạn khốn khó. Một phần vì các lo ngại đó, Viện sinh học Thượng Hải
tạm ngừng chương trình thưởng. Tuy nhiên chủ tịch ĐH
Nông nghiệp Bắc Kinh lập luận rằng hiện nay phần
thưởng là cần thiết, đặc biệt ở Trung Quốc hệ thống
XHCN làm cho rất khó có cách khác để khuyến khích
cho lao động khoa học nỗ lực lớn, tuy 10 năm nữa
tình hình có thể sẽ khác. Peter Cotgreave, Giám đốc một Viện nghiên cứu ở
London cho rằng, hệ thống thưởng là có ưu điểm, ít
nhất cũng vì rằng những người trên thực tế xét
thưởng là các phản biện khuyết danh của các bài báo
khoa học - độc lập đối với phần thưởng. Có thể một
số nhà khoa học bị bỏ qua khi bài báo chất luợng tốt
của họ bị từ chối bởi các tạp chí có uy tín, nhưng
thật khó mà tin rằng công việc chất lượng tồi mà lại
được thưởng. Nhà khoa học chỉ có chiến thắng khi họ
phải đủ mạnh để công bố được ở các tạp chí khoa học
có uy tín, như Science và Nature. PDC, theo Nature, N. 441, tr. 792, 2006
Đã đăng trên Tia Sáng 17/01/2007 |