|
Vĩnh biệt Thầy Cung
Giũ Nguyên
Điếu văn của đại diện Trung tâm Cung Giũ Nguyên
và một số học trò cũ của Thầy Nguyên ở hải ngoại
Kính thưa Thầy,
Trong bức phát họa chân dung của Thầy in nơi bìa sau
tác phẩm Le Boujoum có ghi lời đệ tử một thiền sư
Trung quốc như sau: Khi chưa học với Thầy, thấy sông
là sông thấy núi là núi. Khi theo học với Thầy, thấy
sông không còn là sông thấy núi không còn là núi.
Sau khi học với Thầy, thấy sông vẫn là sông thấy núi
vẫn là núi.
Học trò cũ của Thầy đang sống nơi hải ngoại hay còn
ở quê nhà trung bình đã học với Thầy hơn 40 năm rồi.
Người trẻ nhất gần 20 năm, lớn nhất hơn 60 năm. Ngày
nay, cách thấy sông, núi của mỗi người hẵn là khác
nhau, và có thể khác cả cách thấy sông, núi của
chính Thầy. Tuy nhiên, đối với rất nhiều người trong
chúng con, hình ảnh Thầy không khác bao nhiêu. Đặc
biệt, với thế hệ học trò Nha trang thuộc thập niên
50, hình ảnh đó gắn bó thân thiết với tuổi thơ chúng
con. Không đơn giản chỉ là hình ảnh một người thầy
có tài năng chuyển giao tri thức, mà dĩ nhiên Thầy
có thừa khả năng đó trong phạm vi chuyên môn của
Thầy. Gắn bó một cách đặc biệt vì đó là hình ảnh một
vị Thầy khả kính biểu tượng của một thế hệ thầy giáo
vào tuổi 100 mà chắc chẵng còn bao nhiêu ở lại với
thế gian này, nhưng đã tác động sâu xa vào tâm hồn
học trò mình. Cho đến nay, học trò Thầy rời mái
trường đã lâu lắm rồi, hầu hết đầu đã bạc, vậy mà âm
vang những câu chuyện hay bài học “ngoài môn học”,
hay những lời giảng về cách nhìn cuộc đời, cách nhìn
một thế giới lớn rộng hơn cái không gian nhỏ bé của
mình hay vượt ngoài cái thời gian hạn hẹp của mỗi
đời người, dường như vẫn còn đâu đó. Đồng thời, khó
có mấy ai quên được nụ cười thật đặc biệt mỗi khi
thầy chuyển tải các bài học này.
Bài học nhiều lắm. Chúng con chỉ muốn nhắc lại ba
bài học chính của Thầy, được nhắc đi nhắc lại rất
nhiều, mà chúng con phải học mãi trong suốt cuộc đời
mình. Những bài học ngỡ rằng đơn giản nhưng thật
không dễ học. Những bài học vô cùng quý giá vì nó
thật sự quan trọng cho cuộc đời và vì không chắc học
trò nào khi đến trường đều được dạy theo một cường
độ và cung cách như vậy. Nhắc lại ở đây như một lời
biết ơn trước khi nói lời vĩnh biệt Thầy.
Hãy luôn nhìn về tương lai. Hãy luôn làm việc hết
mình và không ngừng học hỏi. Hãy nuôi hy vọng.
Thời gian mấy mươi năm qua, học trò Thầy và cả chính
Thầy, đã trải qua bao thăng trầm. Càng thấm thía với
những lời dạy này, và với rất nhiều học trò của
Thầy, nó trở thành một cái phao tinh thần cho cuộc
đời họ, bởi vì, trong suốt mấy mươi năm qua, có mấy
ai không có những lúc muốn quị xuống, muốn buông
xuôi, muốn bỏ cuộc, muốn mặc cho thế sự quay quần
như thế nào, quay mình đi như thế nào. Bài dạy chỉ
thật sự có tác dụng nếu chính người dạy tin và sống
theo nó. Từ những nơi rất xa, nhìn về quê nhà, thấy
cách sống của Thầy, ở vào cái tuổi của Thầy mà vẫn
lừng lững không chịu thua với khả năng tàn phá của
thời gian, học trò Thầy ấn tượng vô cùng.
Thầy có một quá khứ rất đáng để trân trọng nhưng
Thầy luôn nhìn về trước và luôn làm giàu thêm cho sự
nghiệp tinh thần của mình và làm giàu thêm cho cuộc
đời. Trong một hoàn cảnh không thuận lợi chút nào,
Thầy không ngừng viết, suy nghĩ, và cả học hỏi. Ở
tuổi gần 100, vượt xa cái tuổi tự cho là “tri thiên
mệnh” của người xưa, Thầy vẫn học. Thầy sử dụng
computer rành hơn nhiều học trò Thầy bên kia bờ đại
dương. Gần tuổi 100, Thầy vẫn còn ngồi trước máy vi
tính gởi e-mail đến các học trò, người thân ở khắp
nơi, cho đến khi... cơ thể Thầy không còn cho phép
Thầy tiếp tục.
Chúng con, mỗi lần hồi tưởng lại khoảng thời gian
đổi thay lớn trong đời, không mấy ai không thấy lạnh
người. Nhưng cũng trong thời gian đó, ở Nha trang,
thầy lặng lẽ ngồi viết tác phẩm Le Boujoum bằng
tiếng Pháp, dày 684 trang. Chúng con thích ghi lại
câu mở đầu và cũng là câu kết thúc trong tác phẩm
này, do chính Thầy chuyển ngữ “...một vật lơ lửng
trên vực thẳm, được những sợi tơ mành của hy vọng
giữ lại. Hy vọng nơi ai? Hy vọng nơi gì? Và có lý do
nào để hy vọng? Nhờ biệt lệ nào được nâng đỡ như thế
này, trong thời gian có giới hạn nhất định. Hay ta
lại muốn cho thời gian còn kéo dài mãi, hay ít ra
còn lâu nữa mới chấm dứt. Bởi tánh cách đột ngột của
sự việc quá rõ ràng, nhưng một mối đầu luôn luôn
phải có đối ứng tất yếu là đầu mối kia. Tuy sụ quên
lãng những quy luật thường đi đôi với ảo tưởng. /
Dưới kia là một vực thẳm âm u cuồn cuộn...”
Kính thưa Thầy,
“Trăm năm” không chừa ai. Thầy đã vượt qua cái
khoảng thời gian gần đúng 100 năm với một phẩm cách
riêng biệt của Thầy, xưa nay mấy ai có được? Thầy để
lại bao nhiêu thương tiếc cho người thân và cho rất
nhiều học trò củ của Thầy. Thầy để lại những tác
phẩm làm giàu cho cuộc đời, Thầy để lại những bài
học quý giá. Đến lúc Thầy vĩnh viển ra đi. Chúng con
cầu mong linh hồn Thầy sớm về nơi tốt đẹp.
Vĩnh biệt Thầy.
Trương Hồng Sơn
Thay mặt Trung tâm Cung Giũ Nguyên và một số học trò
cũ của Thầy ở hải ngoại.
|