Những bài cùng tác giả
Thông tin cho gần đây thấy trên thị trường
Việt nam hiện có lưu hành một số sản phẩm thuốc nhuộm tóc có nguồn gốc từ
Trung Quốc bị nhiễm một hóa chất có tên là Lentine- được cho là độc hại. Bài
viết này nhằm giới thiệu tổng quan về chất lentine và tác động của nó đối
với sức khỏe con người.Lentine là một tên thương mại (gốc Pháp) của
một chất hóa học có công thức là C6H15N2O2-Cl,
là một hợp chất tinh thể đặc, màu trắng, dễ tan trong nước lạnh. Lentine là
một chất kích hoạt thủy phân choline chậm mà có tác động lên cả các thụ thể
của thần kinh phó giao cảm.
Lentine là một hóa chất được xếp loại rất nguy
hiểm có thể gây chết người và độc hại đối với môi trường, nhưng không có tác
động phóng xạ. Về phân loại, lentine được ghép vào nhóm hóa chất có độc tính
cao, tác động tức thời, là chất gây kích thích và tác động lên một số cơ
quan đặc hiệu.
Để đánh giá độc tính có thể gây tử vong của một
hóa chất, trong khoa học người ta sử dụng chỉ số LD50 (lethal
dose 50, có nghĩa là liều thuốc được dùng trên mỗi con chuột thí nghiệm ở
liều mà nó có thể gây chết một nửa số con vật trong lô thí nghiệm đó). Liều
LD50 của lentine đối với chuột nhà là 15mg/kg thể trọng khi cho
uống và đối với chuột hoang dại (rat) là 40mg/kg khi cho uống và 100
microgam/kg khi tiêm vào tĩnh mạch. Đối với chó, liều LD50 là
3mg/kg khi uống.
Liều dung nạp hàng ngày cho phép (tolerance
daily limit) ở người khi tiếp xúc qua da, mắt và niêm mạc là 6microgam/kg
(một phần 6 nghìn gram/kg) thể trọng.
Lentine có khả năng thấm nhanh qua da khi tiếp
xúc, qua đường hô hấp nếu hít phải. Mặc dù hấp thu qua đường tiêu hóa kém,
và không qua được hàng rào máu-não, nhưng ngộ độc vẫn có thể xảy ra khi nuốt
phải quá liều.Biểu hiện ngộ độc lentine ở người khá đa dạng
do tác động tổn thương đa cơ quan, nên có thể gặp như nôn, buồn nôn, đau
bụng, tiêu chảy; đổ mồ hôi, chảy nước mắt, co đồng tử, giãn mạch, hạ thân
nhiệt, hạ huyết áp và nặng có thể ngừng tim.Trên da có thê ngứa, đỏ, mọng
nước, viêm. Bệnh nhân có thể khó thở, nghẹn thở, tăng tiết dịch đường hô
hấp, nặng hơn là phù phổi cấp. Triệu chứng thần kinh có thể gặp bao gồm yếu
cơ, chuột rút do co thắt cơ, rối loạn tiền đình, run giật tay co giật và
nặng có thể hôn mê.
Vì vậy khi tiếp xúc với lentine nguyên chất
phải tuân thủ theo nguyên tắc độc chất nguy hiểm, không được hít, tránh dây
vào mắt, miệng và quần áo, trong môi trường thông khí tốt, có quần áo và
kính, khẩu trang bảo vệ, rửa tay kỹ sau khi dùng. Một số dẫn xuất có chứa
gốc nitrogen của cabachol có thể gây ung thư tuyến giáp trên chuột thí nghiệm
khi cho uống.Tuy nhiên, đối với con người, hiện nay chưa có
bằng chứng nào lentine gây ung thư, đột biến di truyền hay tác động gây quái
thai cả.
Mặc dù là một độc tố nguy hiểm, song nhờ vào cơ
chế tác động của lentine lên hệ thần kinh phó giao cảm khá đặc biệt, mà nó
được sử dụng để làm thuốc điều trị một số bệnh mắt và giúp cho bác sĩ phẫu
thuật mắt.
Lentin được điều chế, chúng có tác động làm co
thắt màng bồ đào và thể mi của mắt làm giảm nhãn áp. Và cũng dựa vào cơ
chế này mà trong ngành nhãn khoa sử dụng lentine để chế tạo ra thuốc gây co
đồng tử, điều trị các bệnh nhân bị bệnh thiên đầu thống (glaucoma) và sử
dụng trong quá trình phẫu thuật. Các dạng dược phẩm của lentine có thể dùng
là dưới dạng viên uống, tiêm dưới da hoặc dung dịch dùng để nhỏ hoặc tiêm
thẳng vào trong mắt, có nồng độ từ 0.75% đến 3%. Tuy nhiên tai biến của
thuốc này đối với mắt là có thể gây bong võng mạc. Vì tác động của nó lên đa
cơ quan như đã nêu trên, nên chỉ định sử dụng của nó rất dè dặt đối với các
bệnh nhân đã có tiền sử bệnh lý tim mạch, hô hấp mãn tính, bệnh dạ dày, suy
tuyến giáp, co giật và động kinh. Hiện chưa có thể kết luận được là lentine
nó có ảnh hưởng đến thai nhi, và thấm qua sữa hay không, nên không nên dùng
cho phụ nữ có thai và đang cho con bú. Quan trọng hơn hết, sử dụng lentine
trong y khoa được coi như là một thuốc độc, cần phải được bác sĩ kê đơn,
cũng như hướng dẫn sử dụng và giám sát chặt chẽ.
Ngoài ra trong nông nghiệp, hóa chất có gốc
lentine được sử dụng chế biến thuốc diệt côn trùng và nấm của cây cỏ.
Trong xử trí cấp cứu lentine, nếu vô tình tiếp
xúc qua da, cần phải rửa kỹ với nước sạch trong vòng 15 phút, loại bỏ quần
áo và giày dép đang mang. Nếu dính vào mắt phải loại bỏ contact lens nếu có,
rửa kỹ bằng nước ấm, sạch chảy qua vòi ít nhất 15 phút.
Nếu hít phải, phải lập tức đưa nạn nhân ra ngoài chỗ
thoáng khí và hỗ trợ hô hấp nhân tạo nếu cần. Nếu bệnh nhân nuốt phải, không
được gây nôn. Sau khi sơ cứu thì phải chuyển gấp bệnh nhân đến bệnh viện.
Đã đăng trên báo Người Lao Động
©
http://vietsciences.free.frr
và http://vietsciences.org Nguyễn Đình Nguyên
|