Chụp ảnh ngày Xuân

Những bài cùng tác giả

Bức ảnh đầu tiên của nhân loại, khoảng năm 1839

Nền văn hóa nhiều ngàn năm của nước Việt để lại cho chúng ta nhiều ngày lễ truyền thống, nổi bật hơn cả đó là Tết cổ truyền. Ngày Tết , người lớn thường suy gẫm những thành quả của năm cũ, định hướng tương lai và những bữa tiệc ngày Tết thật vui tươi để tống cựu nghinh tân. Đối với lũ trẻ, điều trước tiên mà chúng nghĩ tới có lẽ là những bao lì-xì màu đỏ mà người lớn mừng tuổi và những bộ quần áo mới toanh, thật hạnh phúc. Điều đặc biệt nhất là hầu hết các gia đình đều quây quần bên mâm cỗ Tết và đây là dịp duy nhất khả năng mọi thành viên gia đình có mặt đông đủ. Truyền thống này được truyền từ thế này sang thế hệ khác và sẽ truyền mãi về sau. Ngay buổi tiệc Tết , có người chợt nhận ra người kia mái tóc đã điểm bạc, hay một thiếu nhi nào đó nay đã lớn bổng lên, rồi òa lên: Sao thời gian qua mau quá, mới đó đã lại là một năm…

Nhiếp ảnh đã đi vào truyền thống của dân ta từ 135 năm trước nhờ công của cụ Đặng Huy Trứ, một quan triều đình nhà Nguyễn có óc rất canh tân, du nhập nghệ thuật nhiếp ảnh vào Việt Nam từ những chuyến công cán của cụ sang Hương Cảng (Hong Kong) thời nhà Thanh bên Tàu. Cụ được xem như là người đã khai sinh ra ngành nhiếp ảnh nước nhà. Nhiếp ảnh đã trở thành một phương tiện huyền diệu để ghi lại những khoảnh khắc đáng nhớ của mỗi người, gia đình, nhất là ghi lại cảnh gia đình xum vầy ngày Tết , mỗi năm lại có một khung cảnh riêng. Nếu nhìn một cảnh hạnh phúc ngày Tết đó, một nhà văn có thể sẽ viết thành một tiểu thuyết, một nhà thơ có thể sáng tác một bài thơ nặng trĩu tình cảm, thì người chụp ảnh lại không thể nói được gì, chỉ chính tấm ảnh mới nói được cảm xúc dạt dào của họ, do vậy có lẽ nhiếp ảnh là một môn nghệ thuật truyền cảm huyền diệu lạ lùng nhất. Với tiểu thuyết và thơ, người sáng tác có thể nhớ lại và sáng tác từ từ, còn nhiếp ảnh thì phải làm ngay và chỉ một lần mà thôi, không khác nào chuyện “không tắm hai lần trên một dòng sông”. Đương nhiên những bức ảnh thường là vô giá đối với mỗi cá nhân, mỗi gia đình. Nhiều gia đình tại các nước châu Á thường chụp ảnh lưu niệm vào dịp đầu năm mới tại phòng chụp chuyên nghiệp (photo studio), nhất là các gia đình Nhật. Nhiều gia đình Nhật đã làm những quyển album gia đình qua nhiều đời và nhiều năm. Có lẽ đây cũng là một giá trị nhân văn nhất trong những giá trị nhân văn: Lưu giữ những kỷ niệm (ký ức) bằng ảnh vượt thời gian.

Xu hướng của thế kỷ 21 hiện đại, người ta làm ít giờ hơn trong tuần để dành nhiều thời gian cho gia đình, nâng cao chất lượng cuộc sống. Trong trào lưu này, những người đi làm trong nước được nghỉ nhiều ngày hơn vào dịp Tết và đồng bào ở nước ngoài cũng có dịp về quê nhà ăn Tết lâu hơn. Ngày Tết không chỉ là dịp gia đình đoàn tụ mà còn là dịp để tham gia nhiều lễ hội mừng xuân tưng bừng, những chuyến du lịch hấp dẫn gần xa. Nhiếp ảnh là một phần không thể thiếu được của những ngày hội xuân ấy. Chúng ta cùng chuẩn bị cho mình một số hành trang để chụp ảnh ngày xuân.

1. Chọn máy chụp ảnh thích hợp

Hiện nay có nhiều loại máy ảnh sẵn có trên thị trường với nhiều nhãn hiệu khác nhau, chủ yếu các nhãn hiệu Nhật Bản. Tuy nhiên vẫn có một số loại máy ảnh của Trung Quốc và Hàn Quốc nhưng ưu thế máy ảnh nghiêng hẳn về các hãng máy ảnh Nhật Bản. Máy ảnh được chia làm ba loại chính: Máy chụp ảnh dùng phim truyền thống (film still compact camera), máy chụp ảnh dùng một lần (single use camera) và máy chụp ảnh kỹ thuật số (digital compact camera). Giới chụp ảnh chuyên nghiệp thường mua những máy ảnh dùng phim truyền thống nhưng có ống kính tháo rời (Single Lense Reflex –SLR camera). Trên thị trường đã xuất hiện loại máy ảnh SLR kỹ thuật số này, nhưng nhìn chung loại máy ảnh có ống kính tháo rời thường nặng nề và không thích hợp với dân chơi ảnh không chuyên. Loại máy ảnh dùng phim (film still compact camera) hiện nay có nhiều trên thị trường với các nhãn hiệu Kodak KB32, Fujifilm Qcam, Fcam, Konica Centuria 20, Olympus Trip 100R, Efinity 801, 802, 808…với giá cả khá rẻ dưới 400 ngàn đồng.

Vào dịp Tết, thường các hãng có khuyến mãi mua máy tặng phim (có thể cả pin). Giá bán tham khảo trên đã bao gồm cả phim khuyến mại đi kèm máy. Để mua phim chụp ảnh, người chơi ảnh có thể chỉ cần mua loại phim 100 ASA là đủ chụp. Theo quan niệm thông thường của người chơi ảnh không chuyên, cứ phim 200 ASA tốt hơn phim 100 ASA, phim 400 ASA tốt hơn phim 200 ASA…nhưng thực tế không phải như vậy. Chất lượng ảnh rọi còn phụ thuộc vào máy minilab nữa, người điều khiển máy tráng rọi ảnh màu tại các minilabs thường quen rọi ảnh từ phim 100 ASA và phim 200 ASA nên chất lượng ảnh rọi của những loại phim này thường tốt hơn các loại phim khác. Loại phim 100 ASA thích hợp cho chụp ảnh ngoài trời, phim 200 ASA tăng độ nhạy sáng khi chụp ảnh trong nhà, tuy nhiên nhà sản xuất thường sản xuất ASA cao hơn ASA (độ bắt sáng) trên bao bì. Thị trường sẵn có phim Konica Minolta Centuria Super 100, 200; Kodak Gold 100, 200; Fujifilm Superia 100, 200 với các chương trình khuyến mãi tưng bừng chào đón các thượng đế mua máy ảnh dùng phim của họ. Để mua loại máy ảnh này, người chơi ảnh có thể mua tại các minilab của Konica Minolta, Kodak, Fujifilm.

Đối với những người chơi ảnh quan tâm đến máy ảnh kỹ thuật số, máy ảnh kỹ thuật số trên thị trường hiện nay rất đa dạng, địa hạt này còn được tham gia nhiệt liệt của các đại gia sản xuất các dụng cụ điện tử gia đình khác ngoài các đại gia phim ảnh truyền thống như Sony, Panasonic, Samsung…đang chiếm lĩnh thị trường này, theo nghiên cứu mới đây của một công ty phim ảnh tại Việt nam, máy ảnh kỹ thuật số Sony đang chiếm thị phần áp đảo so với các nhãn hiệu khác. Để mua loại máy ảnh này, người ta thường xem xét độ phân giải của máy ảnh (megapixel –triệu điểm ảnh). Với loại máy ảnh 2.0 megapixels đã có thể cho tấm ảnh 10cm x15cm đẹp (dân trong nghề gọi là CP1 hay 4R), máy ảnh có độ phân giải cao hơn thường cho tấm ảnh đẹp hơn khi rọi ra ảnh mà lại ít phải chỉnh sửa hơn. Có rất nhiều nhãn hiệu máy ảnh kỹ thuật số sẽ có thể làm cho thượng đế bối rối khi mua máy ảnh. Theo nhận xét của giới hiểu biết ngành ảnh, loại máy Q1 của Fujifilm (2.0 megapixels) với giá trưng bày là 130 USD có thể cho ảnh khá đẹp (có thể thương lượng để bớt giá) mà giá cả lại khá rẻ, nhiều người nói rằng đây là máy sản xuất dạng OEM tại Trung Quốc. Cao hơn, khách hàng có thể xem nhãn hiệu Sony, Panasonic, Konica Minolta, Nikon, Fujifilm. Nói chung, máy ảnh kỹ thuật số có độ phân giải càng cao, càng đắt tiền. Khi mua máy ảnh kỹ thuật số, khách hàng cần lưu ý nhất điều kiện bảo hành. Nếu không có bảo hành, khi gặp sự cố thì giá thay phụ tùng đã gần bằng giá mua một máy mới. Không giống như máy ảnh dùng phim, máy chụp ảnh kỹ thuật số phải dùng phim số (tức là các thẻ nhớ - memory cards). Người chơi ảnh phải tốn thêm một khoản tiền mua thẻ nhớ và thiết bị đọc thẻ nhớ này (card reader), tuy nhiên người chơi ảnh có thể ghi ảnh trên đĩa CD-R, rồi xóa ảnh trên thẻ nhớ để chụp thoải mái…Để mua máy ảnh kỹ thuật số, người chơi ảnh có thể mua tại các minilab của Konica Minolta, Kodak, Fujifilm, các cửa hàng bán máy ảnh, các trung tâm kim khí điện máy, thậm chí cả các cửa hàng bán máy vi tính hiện có mặt khá đông đúc trên khắp cả nước.

2. Rọi ảnh sau khi chụp ảnh

Sau khi chụp ảnh, người chơi ảnh nào cũng muốn nhanh chóng xem ngay ảnh chụp và thói quen thông thường là họ mang phim hoặc thẻ nhớ ra minilab để rọi ra ảnh. Đối với người chơi ảnh dùng máy chụp ảnh dùng phim, về mặt kỹ thuật việc tráng rọi ảnh sau khi chụp rất cần thiết vì phim đã chụp để lâu sẽ bị xuống màu, có thể ảnh hưởng xấu đến chất lượng ảnh rọi. Đối với người dùng máy chụp ảnh kỹ thuật số, họ có thể không cần phải mua thiết bị đọc thẻ nhớ (card reader), sau khi chụp ảnh đầy thẻ nhớ, họ có thể mang thẻ nhớ ra các minilab kỹ thuật số để xem ảnh trên máy vi tính sẵn có ở minilab và lựa chọn ảnh để rọi ra (chỉ rọi những tấm ảnh ưng ý mà thôi). Hiện nay, tại nước ta có khoảng dưới 1.000 minilab, nhưng hầu như chỉ các minilab kỹ thuật số mới hoạt động, dấu hiệu để người chơi ảnh nhận biết được cửa hàng minilab đó là minilab kỹ thuật số hay không đó chính là những dàn máy vi tính. Theo kinh nghiệm của tác giả thì thường mỗi minilab kỹ thuật số có ít nhất là 5 máy vi tính xếp hàng, rất dễ cho người chơi ảnh nhận ra ngay khi vừa bước vào cửa hàng. Dịch vụ của các minilab kỹ thuật số này rất đa dạng như lồng ghép ảnh, ghi chữ vào ảnh, phóng ảnh lớn, lưu ảnh trên đĩa CD-R từ phim thông thường hay từ thẻ nhớ…tất cả những dịch vụ của họ đều được in lớn và đậm ngay trên bảng hiệu cửa hàng mà chỉ cần chúng ta đi ngang qua cửa hàng cũng đã dễ dàng nhận ra ngay. Giá cả các dịch vụ ảnh này của các minilab chênh lệch nhau vì hiện đang có sự cạnh tranh khốc liệt giữa họ, họ càng cạnh tranh nhau thì người chơi ảnh càng hưởng lợi nhiều hơn với giả cả hạ mà chất lượng phục vụ tốt hơn. Người chơi ảnh sử dụng máy ảnh kỹ thuật số cũng có thể in ảnh từ máy in phun màu (inject printer) với máy vi tính cá nhân. Ảnh được in trên giấy ảnh dùng cho máy in, nhưng loại hình này không được ưa chuộng vì độ bền của ảnh in chưa được kiểm chứng tại nước ta, nhưng loại hình này lại phổ biến ở các nước phát triển như Hoa Kỳ, Nhật Bản và EU.

3. Bảo quản những tấm ảnh của kỷ niệm không quên

Hiện nay có các loại giấy rọi ảnh phổ biến như Konica Minolta Golden Dragon Digital (loại này được đánh giá là tốt nhất trên thị trường do giấy dày, ảnh rực rỡ hơn-thường gọi là giấy rồng vàng), Kodak Royal, Fujifilm color paper type 70, 80 digital. Để bảo quản những tấm ảnh, thường tại các minilab người ta đã chuẩn bị sẵn những chiếc máy ép ảnh. Đây là loại máy cán nhiệt, ảnh được bọc lại bằng một lớp màng nhựa mỏng và cho chạy giữa 2 rulô rất nóng của máy ép ảnh, màng nhựa chảy ra phủ tuyệt đối bên ngoài làm cho tấm ảnh không bị phai màu qua thời gian. Các hãng chế tạo giấy ảnh đều tuyên bố giấy ảnh của họ có thể lưu giữ ảnh được trên 100 năm, nhưng với điều kiện khí hậu của nước ta (chưa ai kiểm chứng được) thì tuyên bố của các nhà chế tạo khó giữ được tuyệt đối. Sau khi ép ảnh xong, khách chơi ảnh có thể mua album ngay tại các minilab. Có rất nhiều loại album đựng ảnh, phần lớn được sản xuất thủ công trong nước nên mẫu mã chưa có nhiều, chất lượng tạm được và giá cả khá rẻ.

Ngoài hình thức trên, gần đây các minilab còn chào mời khách chơi ảnh dịch vụ ép ảnh trên gỗ (laminate), ảnh rọi được dán trên một tấm gỗ, sau đó được đổ phủ lên trên một lớp keo mỏng do Đài Loan sản xuất. Nhiều minilab tuyên bố loại laminate này có thể giữ cho ảnh bền khoảng 70-80 năm, nhưng cũng chưa ai kiểm chứng được vì dịch vụ mới chỉ xuất hiện vài năm nay. Ảnh ép gỗ thường là những ảnh lớn, và được treo trên tường, rất dễ dàng cho người chơi ảnh bảo quản.

Có thể trong tương lai sẽ có nhiều kỹ thuật bảo quản ảnh nữa, nhưng hai hình thức trên sẽ còn tồn tại lâu dài. Bảo quản tốt tấm ảnh cũng là một hình thức trân trọng kỷ niệm với ảnh theo người, người lớn lên theo thời gian mà thời gian của kỷ niệm chỉ có thể là vô giá.

Đầu xuân tác giả xin chúc quý độc giả có một mùa xuân “nho nhỏ”, đầm ấm, hạnh phúc và hy vọng những tấm ảnh xuân của quý độc giả sẽ là những kỷ niệm đẹp mãi không phai trong nhiều mùa xuân tới