|
Những bài cùng tác giả
Theo rõi cuộc tranh cử tổng thống sắp tới
ở Mỹ, tôi yêu bàn dân Mỹ : họ có niềm tin. Và
tôi sợ bàn dân Mỹ : họ quá cả tin.
Còn chính khách Tây U et tutti
quanti, khỏi nói, tôi biết từ lâu. Chán lắm, bạn đời ơi…
Không có niềm tin, ta không dám làm gì,
hoặc làm gì ta cũng dám, kể cả chuyện phi nhân. Cả tin cũng… vậy. "Tòa án
Bertrand Russell" vĩ đại ở đó : nó nói với mọi người, ở đời, không chỉ có
toà án của kẻ mạnh, kẻ chiến thắng. Còn có toà án của lương tâm loài
người.
Để hành-động, ta cần phải tin. Điều gì đó.
Khi ta không nói được nên lời niềm tin ấy, ta vay mượn ngôn ngữ của người
khác : tôn giáo, ý thức hệ hay lãnh tụ.
Nhưng niềm tin không đủ để hành-động có
nhân tâm, nhân cách, nhân tình, nhân-quả.
Còn cần chút lý trí. Khốn nạn thay, lý trí
thể hiện bằng ngôn ngữ, và cái lưỡi lại không xương. Lý trí hôm nay
muốn chứng minh cái gì cũng được : nếu A là A đúng thì
không-A là không-A cũng đúng thôi. Vậy, để tâm hồn ta thanh
thản, hiu hiu tự đắc, tự mãn, tự phụ, ta chỉ cần "tự do" lựa chọn là
A hay là không-A thôi. Để chém giết nhau túi bụi,
không chút e dè, nể nang, phân vân, khắc khoải… Để không-làm
người.
Một khi lý trí như thế, cứu cánh cuồi cùng
là "tình thương". Nhưng tình thương phi lý
chẳng khác gì niềm tin hão ở Phật, Jésus, Mahomet hay Đảng
và Nhà Nước của không ít người đời nay ! Tình thương phi lý
rất dễ phi nhân. Hậu quả như thế nào, cứ nhìn thế giới hôm nay và ảnh
hưởng của niềm tin "God bless American way of life" hay
"niềm tin" "Đảng và Nhà nước" của một số người Việt ngày nay
thì thấy.
Tôi tin rất nhiều phân tích của Marx về
thế giới tư bản, môi trường khai sinh ra tôi, tôi đã nên người và sẽ chết
ở đó. Tôi không tin tương lai của loài người sẽ tuỳ thuộc những nhân tố ấy
thôi. Có thể vì tôi khờ khạo, ham… yêu, hè hè… Nhưng tôi đành công nhận :
cho tới nay, ông đúng, những điều ông phán đoán từ cả trăm năm nay đang
thể hiện hàng ngày dưới mắt tôi.
Ôi, Marx, chàng ơi, phải chi chàng không
chỉ là một nhà tư tưởng kiệt xuất, một nhà lý luận khắt khe, một nhân tâm
lỗi lạc, một nhà văn xuôi trác tuyệt, mà còn không-là chính chàng, còn là
một nhà thơ, ta sẽ yêu chàng hơn chàng đã giúp ta đành yêu chính mình. Hè
hè…
2008-04-22
©
http://vietsciences.free.fr
và http://vietsciences.org
Phan Huy Đường
|