1.- Từ khi nào
người ta biết viết nhạc?
Nhạc để nghe chớ không phải để đọc. Sáng tác nhạc thì
đã có từ ngàn xưa. Viết nhạc thì mãi đến thời kỳ cổ
điển bên châu Âu mới có người "viết" nhạc. Nhưng
biết " chép" nhạc, ghi lại những nét nhạc đã được
đàn và hát biết " ký âm " thì lâu hơn. Bên phương
Tây có hai nhà nhạc học Kurt Sachs và Galpin "phỏng đoán"
mà chưa "xác nhận" rằng cách ký âm xưa nhứt có
thể là cách chép tìm thấy ở các dân tộc vùng Tây Á (phương
Tây gọi là Trung Đông ) Sumer, Babylone, Assyrie là thế kỷ
thứ IX trước Công nguyên, (theo Từ điển The New Grove
Dictionary of Music and Musicians thì lối 3500 trưóc Công nguyên )
có loại chữ góc (écriture cunéiforme) thí dụ như hình hai
cây đinh họp lại như chữ Thập là dấu hiệu của một âm
độ cao bằng nốt " Sol "..
Ký âm dùng những tín hiệu để ghi lại độ cao của những
âm trong một nhạc phẩm. Ghi lại bằng chữ nên trong thời đại
Cổ Hy lạp nhạc sĩ đã dùng chữ viết để ký âm như
chữ "epsilon" là nốt
"Do ". Cách ký âm bên phương Tây có trước
cách ký âm trên " khuông nhạc 5 dòng" ( portée à 5
lignes) là cách dùng chữ A, B, C,.... theo phương pháp cùa Odon,
ngày nay người Đức và Anh Mỹ còn dùng là A=La;
B=Si, C=Do;D=Ré; E=Mi; F=Fa; G=Sol . Cách ký âm theo phuơngTây
hiện nay là có từ thời Guy d'Arezzo (1032) với 7 notes Do, Ré,
Mi, Fa, Sol, La , Si..
Nếu kể cả Đông Tây, thì bên Trung quốc đã có cách ký âm
theo Luật lũ từ đời nhà Thương (Theo nhà nhạc học Maurice
Courant Trong bài viết vê Nhạc Trung quốc đăng trong Bách khoa
từ điển về âm nhạc do A. Lavignac chủ biên) tức là trên
1500 năm trước Công nguyên.
2.-Tại sao ....7 notes mà không có
ghi những notes có thăng (dièse) giáng (bémol)?
Những âm thăng hay giáng theo hệ thống thang âm thiên nhiên
hay các loại thang âm khác đều là âm bất thường. Có một
tín hiệu #, và b là đủ.
Trong nhạc Ấn độ cũng vậy chỉ có tên cho những âm chánh Sa,
Ri,Ga,Ma, Pa,Dha , Ni Sa, vì 7 âm đó liên hệ với 7
hành tinh trong vũ trụ. Nếu cần ghi những âm ca hơn nửa cung
thì thêm hai dấu tivra ( dièse ) và komal ( bémol )
3- Tại sao chỉ có 5 nốt chính ?
Trong việc ký âm,Việt Nam cũng như Trung quốc, Nhựt bổn
Triều Tiên, chỉ ký âm tên 5 âm chánh vì tuy trong Luật Lữ có
12 âm cách nhau một bán cung, (nhưng không phải thang âm 12 âm,
vì 12 âm đó chỉ sắp theo thứ tự từ thấp lên cao, nhưng
đó là 12 âm chuẩn) Chỉ chọn 5 âm chánh theo thứ tự Cung
, Thương, Giốc, Chủy Vũ vì trong vũ trụ có ngũ
hành Kim, Mộc Thủy Hoả Thổ. Con người có ngũ
tạng :Tâm, Can, Tì, Phế Thận, Màu có Ngũ
sắc Đen, trắng, vàng xanh, đỏ v.v..
Có 5 âm chánh nhưng thêm 2 âm phụ Biến
chủy và Biến Cung thành 7 âm
4. Nguồn gốc của các cách ký âm
Xem Bách khoa từ điển, The New Grove
Dictionary of Music and Musicians Q.13 từ trang 333 đến trang 42O hay
là Quyển La notation musicale của A. Machabey Paris 1952 .
Muốn biết về Ký âm của phương Đông
Đọc quyển Musical Notation of the Orient của Walter Kaufmann (
Bloomington, Indiana, 1967)
Tham khảo thêm:
http://etiop.free.fr/nomnotes.htm
©
http://vietsciences.free.fr TVK |