|
An Tư là con gái út vua Trần Thái Tông. Ngày nay
không còn ai biết nàng sinh và mất năm nào. Sách
Đại Việt sử ký toàn thư chỉ ghi:
"Sai người đưa công chúa An Tư đến
cho Thoát Hoan là có ý làm giảm bớt tai họa cho
nước vậy".
Ngày ấy, khoảng đầu năm ất
Dậu (1285), quân Nguyên đã đánh tới Gia Lâm
vây hãm Thăng Long. Thượng hoàng Thánh Tông và
vua Nhân Tông đã đi thuyền nhỏ ra vùng Tam
Trĩ, còn thuyền ngự thì đưa ra vùng
Ngọc Sơn để đánh lạc hướng
giặc. Nhưng quân Nguyên vẫn phát hiện ra. Ngày
9/3, thủy quân giặc đã bao vây Tam Trĩ suýt
bắt được hai vua. Chiến sự
buổi đầu bất lợi. Tướng
Trần Bình Trọng lại hy sinh dũng cảm
ở bờ sông Thiên Mạc. Trước thế
giặc mạnh, nhiều tôn thất nhà Trần như
Trần Kiện, Trần Lộng kể cả hòang
thân Trần ích Tắc đã mang gia quyến
chạy sang trại giặc. Trần Khắc Trung
được sai đi sứ để làm
chậm tốc độ tiến quân của
giặc không có kết quả. Trong lúc đó,
cần phải có thời gian để củng
cố lực lượng, tổ chức chiến
đấu. Bởi vậy, Trần Thánh Tông bất
đắc dĩ phải dùng đến kế
mỹ nhân. Vua sai dâng em gái út của mình cho Thoát
Hoan. Công chúa còn rất trẻ. Vì nước, An Tư
từ bỏ cuộc sống êm ấm, nhung lụa
trong cung đình, vĩnh biệt bè bạn để
hiến dâng tuổi trẻ, đời con gái,
kể cả tính mạng mình. An Tư đã vào
trận chỉ có một mình, không một tấc
sắt. Hiểu rõ nạn nước, cảnh mình,
nàng chấp nhận gian khổ, tủi nhục,
kể cả cái chết.
An Tư đi sang trại giặc không phải
với tư cách đi lấy chồng mà là
vật cống nạp, dâng hiến, cũng là
một người nội gián. Do vậy, sự hy
sinh ấy thật cao cả. ở trại giặc,
làm vợ Thoát Hoan, An Tư đã sống ra sao, làm
được những gì, không ai biết. Nhưng
tháng tư năm ấy quân Trần bắt đầu
phản công ở hầu khắp các mặt
trận khiến cho quân Nguyên đại bại, Thoát
Hoan phải chui vào ống đồng trốn qua biên
giới.
Sau chiến thắng các vua Trần làm lễ tế
lăng miếu khen thưởng công thần, truy
phong các tướng lĩnh. Nhưng không ai nhắc
đến An Tư. Vậy, công chúa còn hay mất.
Nàng được mang về Trung Quốc hay đã
chết trong đám loạn quân. Trong cuốn "An
Nam chí lược" của Lý Trắc, một
thuộc hạ của Trần Kiện theo chủ
chạy sang nhà Nguyên, sống lưu vong ở Trung
Quốc có ghi:
"Trước, Thái tử (chỉ Thoát Hoan)
lấy người con gái nhà Trần sinh được
hai con".
Người con gái họ Trần này phải chăng
là công chúa An Tư. Chưa có chứng cứ rõ ràng
khẳng định điều ấy. Dù triều
Trần và sử sách có quên nàng thì các thế
hệ đời sau vẫn dành cho nàng sự kính
trọng, thương cảm. Khoảng trống
lịch sử sẽ được lấp đầy
bằng tình cảm của người đời
sau.
|