|
Lê Cung Hoàng (1522-1527)
Niên hiệu: Thống Nguyên
Vua mới có tên là Xuân, còn có tên nữa là Khánh,
cháu bốn đời của Thánh Tông, là em cùng mẹ với Chiêu Tông, sinh ngày
26 tháng 7 năm Đinh Mão (1507). Khi Chiêu
Tông chạy khỏi hoàng cung, Mạc Đăng Dung lập
ông lên làm vua, lúc đó 16 tuổi. Vì sợ Chiêu Tông ở ngoài hiệu triệu
binh mã về đánh nên Mạc Đăng Dung không dám
đóng tại kinh thành mà đón Hoàng đệ Xuân về Gia Phúc (Hải Dương) và
chuyển hết của báu trong thành về đấy, phong quan tiến tước cho các
quan. Sau khi đánh bại các cánh quân Cần vương của Chiêu Tông, mùa
xuân năm Quý Mùi (1523) Đăng
Dung đưa vua Cung hoàng về đóng ở hành dinh Bồ Dề, cho các quan vào
chầu. Năm đó, triều đình vẫn cho mở khoa thi
hương, thi hội ở bãi giữa sông Nhị. Vua ra đầu đề "Về đạo làm vua
làm thầy". Nhưng bất chấp đạo làm tôi, tháng 7 năm
đó, Đăng Dung dùng chiếu lệnh của Cung đế,
phế bỏ vắng mặt Chiêu Tông xuống tước Đà Dương vương. Năm
sau, Giáp Thân (1524) Đăng Dung tự mình thăng
lên tước Bình Chương quân quốc trọng sự Thái phó Nhân quốc công.
Tháng 10 năm Â't Dậu (1525) Đăng
Dung tự làm đô tướng dẫn tất cả thủy và lục quân vào đánh Thanh Hóa.
Vua Chiêu Tông bị bắt đưa về kinh sư, và bị giết vào tháng 12 năm
Bính Tuất (1526).
Sau sự kiện bi thảm đó, Đăng
Dung rút lui về Cổ Trai nhưng trong thực tế vẫn chế ngự triều đình.
Năm Đinh Hợi (1527), Đăng
Dung tự thăng tước Thái sư An Hưng vương, gia
thêm cửu tứ. Tháng 4 năm Đinh Hợi (1527),
Cung Hoàng sai Trùng dương hầu Vũ Hữu, Lan xuyên bá Phan Đình Tá và
Trung sứ Đỗ Hiếu Đễ cầm cờ mao tiết mang kim sách và mũ áo ô lọng,
đại ngọc, kiệu tía, quạt vẽ, tán tía đến làng Cổ Trai, huyện nghi
Dương tấn phong Mạc Đăng Dung làm An Hưng
vương. Đăng Dung đón tiếp sứ bộ của nhà vua,
ở bến đò An Tháp huyện Tân Minh (Tiên Lãng, Kiến An ngày nay). Vua
còn tặng Đăng Dung bài thơ "Chu công giúp
Thành Vương" có ý khuyên Đăng Dung hãy giúp
vua và triều đình theo gương Chu công đời xưa.
Mặc dù được Vua ân sủng hậu đãi và giao phó trọng
trách, Mạc Đăng Dung vẫn không chịu dừng lại
ở tước vương, mà vẫn kiên quyết chớp thời cơ giành ngôi đế cho họ
Mạc. Ngày 15 tháng 6 năm Đinh Hợi (1527), Mạc
Đăng Dung từ Cổ Trai vào kinh bắt Vua phải
nhường ngôi, giáng vua Lê xuống làm Cung vương, bắt giam Vua cùng
với Hoàng thái hậu ở cung Tây Nội, sau đó vài tháng buộc Thái hậu và
Cung vương phái tự tử. Trước khi chết, Thái hậu khấn trời rằng: "Đăng
Dung là kẻ bề tôi, manh tâm cướp ngôi, lại giết mẹ con ta, con cháu
mày ngày sau cũng thế". Đăng Dung sai đem xác
hai mẹ con nhà vua bày ra quán Bắc Sơn, rồi đem về chôn ở lăng
Hoa Dương huyện Ngự Thiên (nay thuộc xã Mỹ Xá, huyện Hưng Hà, Thái
Bình) theo nghi lễ của Thiên tử và Hoàng hậu. Như vậy là Cung Hoàng
ở ngôi được đúng 5 năm, thọ 21 tuổi.
Nhận xét về ông vua này, sứ thần triều Lê đã viết: "Lúc ấy vận nước
đã suy, lòng người đã lìa, tài vua lại vào hạng kém, có thể dẹp yên
sao được".
Như vậy là triều Lê kể từ Lê Thái Tổ lên ngôi
(1428) đến Cung Hoàng (1527) gồm 10 đời vua, cả thảy đúng 100 năm.
Nếu tính cả thời gian Lê Lợi dấy quân xưng là Bình Định vương năm
Mậu Tuất (1418) cộng là 110 năm. Đây là thời
kỳ các vua Lê nắm được trọn quyền cai trị đất nước.
|
|