Những bài cùng đề tài
Viện Toán Học Cao cấp do Giáo Sư Ngô Bảo
Châu thành lập vừa được nhà nuớc tuyên bố giao cho số
tiền là 650 tỉ đồng để hoạt động.
AFP
Giáo sư Ngô
Bảo Châu nhận giải thưởng toán học Fields do Tổng
Thống Ấn Độ trao hôm 19/8/2010
Và theo như phát biểu của Phó Thủ
Tướng Nguyễn Thiện Nhân sẽ không yêu cầu Viện phải
nghiên cứu điều gì, sử dụng kinh phí như thế nào là
do quyền của Giáo Sư Ngô Bảo Châu và Hội Đồng Khoa
Học. Phát biểu này đã gây ra nhiều tranh luận cho
những người quan tâm.
Đầu tư 650 tỉ
Ngay sau khi Giáo Sư Ngô Bảo Châu
nhận giải thưởng toán học Fields vào tháng 8/2010,
chính phủ Việt Nam phê duyệt thiết lập Viện Nghiên
Cứu Toán Cao Cấp vào tháng 12 cùng năm. Trong ngày
ra mắt Viện Toán Cao Cấp mới đây, Giáo Sư Ngô Bảo
Châu phát biểu rằng “đây là mốc quan trọng trong
lịch sử còn non trẻ của ngành toán học Việt Nam”.
Giáo Sư Ngô Bảo Châu cũng cho biết hoạt động của
Viện Toán Cao Cấp sẽ không giống với những viện
nghiên cứu đang có ở Việt Nam hiện nay.
Giáo Sư Ngô Bảo Châu cũng nhấn mạnh rằng mục tiêu
của Viện là để lôi cuốn được các nhà khoa học Việt
Nam đang làm việc ở nước ngoài cũng như các nhà khoa
học quốc tế xuất sắc đến Việt Nam, đồng thời tạo
điều kiện để các nhà khoa học đang làm việc trong
nước có cơ hội tiếp xúc với những gì là mới mẻ nhất
trong môi trường nghiên cứu toán học quốc tế. Nhưng
trên thực tế, trong thời điểm hiện tại, Việt Nam có
cần thiết
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện
Nhân tặng hoa chúc mừng GS Ngô Bảo Châu tại
lễ ra mắt. Photo: BP/phapluattp.vn
để đầu tư một số tiền 650 tỉ đồng cho
một Viện Toán Cao cấp hay không? Giáo Sư Tương Lai,
cựu Viện Trưởng Viện Khoa Học Xã Hội cho biết ý kiến
của mình với đài RFA:
“Khi nghe nói chính phủ thành lập Viện này thì
tôi có suy nghĩ, băn khoăn. Đương nhiên là chúng ta
phải tiến tới, đuổi kịp trình độ toán học quốc tế
cho nên việc có một tổ chức nghiên cứu về điều này
thì đây là điều đáng suy nghĩ. Chỉ có là cân nhắc
xem điều kiện thực tế hiện nay của Việt Nam đã đủ để
thành lập điều đó chưa? Đấy là điều tôi đang phân
vân.”
Đương nhiên là chúng ta phải tiến
tới, đuổi kịp trình độ toán học quốc tế cho nên
việc có một tổ chức nghiên cứu về điều này thì
đây là điều đáng suy nghĩ. Chỉ có là cân nhắc
xem điều kiện thực tế hiện nay của Việt Nam đã
đủ để thành lập điều đó chưa?
GS Tương Lai
Và đây là ý kiến của Giáo Sư Phạm Phụ:
“Đây là viện toán cao cấp thì được ưu tiên về
kinh phí hơn và chú trọng hơn vào nghiên cứu toán cơ
bản. Thực ra theo tôi, nói là ưu tiên kinh phí chứ
kinh phí đó so với chi phí chung của xã hội hiện nay
không phải là lớn. Nhưng một đất nước như đất nước
Việt Nam, trình độ công nghệ thấp. Chiến lược công
nghệ đang nằm trong giai đoạn tạm gọi là khai phát
của những người khác đã có.
Bây giờ dần dần nâng lên chiến lược mở rộng cái
người ta đã có, mà quá chú ý vào toán học cơ bản thì
chưa phù hợp lắm với điều kiện trình độ còn lạc hậu
như của Việt Nam. Vì vậy theo tôi, với trình độ hiện
nay không nên tập trung hết những cái đầu, những
người tinh hoa giỏi vào toán học cơ bản. Trong điều
kiện như Việt Nam thì có thể là có một bộ phận nhỏ
nào đấy nhưng không nên quá tập trung vào khoa học
cơ bản.”
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện
Nhân trò chuyện với gia đình giáo sư Ngô Bảo
Châu tại căn hộ mới. Căn hộ chính phủ tặng
GS Ngô Bảo Châu trị giá hơn 12 tỷ đồng.
(Diễn đàn doanh nghiệp)
Theo Giáo Sư Phạm Phụ thì chỉ những
quốc gia có công nghệ dẫn đầu như Hoa Kỳ, Nhật Bản
mới tập trung vào toán học cơ bản. Trong khi đó dư
luận cho rằng trong tình hình hiện nay còn quá nhiều
nơi mà học sinh phải đu dây đi học, phải bơi qua
sông để đến trường hay tình trạng bệnh nhân quá tải
ở bệnh viện. Đa số ý kiến của công chúng cho rằng
chính phủ nên chú trọng vào xây dựng trường học,
bệnh viện hơn là dùng tiền cho một Viện Toán Cao Cấp
ngay lúc này.
Có ý kiến cho rằng phải chăng chính phủ muốn lấy
lòng trí thức mà không cân nhắc kỹ lưỡng khi quyết
định thành lập Viện Toán Cao Cấp. Giáo Sư Phạm Phụ
thì cho rằng Việt Nam chỉ nên có một tổ nghiên cứu
toán cơ bản và chính phủ phải chú trọng tập trung
sâu vào nghiên cứu toán ứng dụng trong tình hình
hiện nay của quốc gia. Giáo Sư Phạm Phụ nói:
“Toán ứng dụng thì có ứng dụng vào trong thực tế
hiện nay nhiều hơn. Ví dụ như là bài toán về giao
thông chẳng hạn, về kinh tế vĩ mô hay là nhiều vấn
đề kỹ thuật khác.”
Tiền thuế của dân
Viện Toán Cao Cấp được hình thành thu
hút nhiều quan tâm của dư luận. Nhưng có lẽ phát
biểu của Phó Thủ Tướng Nguyễn Thiện Nhân trong buổi
ra mắt Viện Toán Cao Cấp này làm dấy lên phản đối
của dư luận. Phó Thủ Tướng phát biểu rằng chính phủ
không yêu cầu Viện nghiên cứu gì với mức kinh phí
650 tỉ đồng của quốc gia dành cho Viện. Việc sử dụng
số kinh phí này là do toàn quyền của Giáo Sư Ngô Bảo
Châu, hội đồng khoa học…quyết định.
chính phủ làm cách nào để kiểm
toán và làm sao để đánh giá số kinh phí này được
sử dụng có hiệu quả. Dư luận cho rằng phải chăng
chính phủ sử dụng tiền đóng thuế của người dân
một cách quá dễ dãi?
Tập đoàn Tuần Châu hồi tháng
9/2022 đã chính thức trao tặng Viện Nghiên
cứu cao cấp về Toán căn biệt thự trị giá 3
triệu USD tại khu du lịch Tuần Châu, Hạ
Long, tỉnh Quảng Ninh. Source dothi.net
Theo nguyên tắc khi chính phủ giao
kinh phí cho một đơn vị nào thì phải kèm theo nhiệm
vụ cụ thể và trách nhiệm giải trình của đơn vị đó. Ở
đây, kinh phí sử dụng như thế nào là do Viện tự
quyết định. Vậy câu hỏi đặt ra là chính phủ làm cách
nào để kiểm toán và làm sao để đánh giá số kinh phí
này được sử dụng có hiệu quả. Dư luận cho rằng phải
chăng chính phủ sử dụng tiền đóng thuế của người dân
một cách quá dễ dãi? Liên quan đến khía cạnh này,
Giáo Sư Tương Lai cho biết ý kiến của ông như sau:
“Tôi nghĩ có lẽ đây là một phát biểu hơi vội vã,
thiếu cân nhắc. Tôi cho rằng dụng ý của Phó Thủ
Tướng Nguyễn Thiện Nhân khi nói ý này là muốn tỏ rõ
không muốn ràng buộc Giáo Sư Ngô Bảo Châu trong
những vấn đề mà chỉ có nhà chuyên môn toán học thì
mới hiểu được cần phải làm cái gì.Trong suy nghĩ của
tôi, tôi cho là thiện chí ông Nguyễn Thiện Nhân muốn
nói điều đó.
Nhưng do cách nói vội vàng như vậy, tôi cũng biết là
dư luận bắt bẻ tại sao một số tiền lớn như thế giao
mà lại không có mục tiêu, không có ấn định như thế.
Thực ra mà nói đứng về mặt pháp luật là không ổn.
Bởi vì một khi giao một số tiền cho đầu tư một công
việc, mà với một số tiền lớn như vậy có khi phải
thông qua quốc hội, đâu biết chừng. Và tôi cho rằng,
đã là nhà nước khi giao trách nhiệm cho một viện
nghiên cứuthì phải có mục tiêu cực kỳ rõ ràng và
chuẩn xác, chứ không thể tùy tiện nói muốn làm gì
thì làm. ”
Giáo Sư Tương Lai nhấn mạnh lời phát biểu của Phó
Thủ Tướng Nguyễn Thiện Nhân cần được hiểu theo ý rất
thiện chí của người giao trách nhiệm muốn nói rằng
tôn trọng tính nghiêm cẩn và chuyên nghiệp của nhà
chuyên môn và không can thiệp sâu vào tính chuyên
nghiệp và chuyên môn đó. Tuy nhiên, với tư cách là
Viện Trưởng đã từng quản lý Viện Khoa Học Xã Hội,
theo ý kiến riêng của Giáo Sư Tương Lai muốn góp ý
với Giáo
GS Ngô Bảo Châu và huy chương
Fields trong lễ khai mạc Đại hội toán học
quốc tế tại Hyderabad, ngày 19 Tháng 08 năm
2010. AFP
Sư Ngô Bảo Châu khi nhận trách nhiệm
quản lý ở Viện Tóan Cao Cấp. Giáo Sư Tương Lai nói:
Dư luận bắt bẻ tại sao một số
tiền lớn như thế giao mà lại không có mục tiêu,
không có ấn định như thế. Thực ra mà nói đứng về
mặt pháp luật là không ổn. Bởi vì một khi giao
một số tiền cho đầu tư một công việc, mà với một
số tiền lớn như vậy có khi phải thông qua quốc
hội, đâu biết chừng.
GS Tương Lai
“Tôi có ái ngại cho Giáo Sư Ngô Bảo Châu khi ông
nhận lời làm Viện Trưởng của Viện này. Bởi vì làm
Viện Trưởng nghĩa là làm một nhà quản lý. Và vì tôi
cũng đã từng làm Viện Trưởng Viện Xã Hội Học, cho
nên tôi biết làm quản lý trong cơ chế của Việt Nam
hiện nay thì làm quản lý thường là chủ yếu xử lý
những mối quan hệ rất phức tạp giữa người và người,
giữa nhân viên trong Viện, mối quan hệ giữa Viện và
cấp trên cấp dưới. Cho nên người viện trưởng sẽ rất
khó có thời gian đầu tư sâu vào ngành chuyên môn
khoa học đó. Mà sẽ bị phân tán sức lực vào giải
quyết mối quan hệ.
Trong hình dung của tôi, một nhà khoa họa đầu tư
toàn bộ trí tuệ tâm huyết cho mình cho một ngành
khoa học. Tôi cảm thấy Giáo Sư Ngô Bảo Châu đã làm
điều đó và vì vậy đã đạt tới được một đỉnh cao khi
nhận được giải thưởng Fields với công trình về Bổ Đề
Cơ Bản. Và tôi cũng nghĩ nếu như từ trí tuệ ấy, từ
năng lực bẩm sinh cũng như là khả năng được đào tạo
để có thể đi tới, để có được thành tựu vẻ vang như
thế cho đất nước thì đó là một sự đóng góp vô giá.
Nhưng nếu Giáo Sư đi vào làm viện trưởng, quản lý
thì tôi e rằng sự nghiệp khoa học của Giáo Sư sẽ có
bị ảnh hưởng. Và đấy sẽ là điều hết sức đáng tiếc.
Tôi nghĩ nếu như đặt địa vị tôi là Giáo Sư bảo Châu
thì tôi sẽ không nhận lời làm quản lý.”
Theo như thông tin từ báo chí, Giáo Sư Ngô Bảo Châu
được bổ nhiệm làm Giám đốc khoa học của Viện Toán
Cao Cấp với mục tiêu năm 2020 toán học Việt Nam đạt
được thứ hạng 40 trên thế giới. Chính phủ mong muốn
với quy chế đặc biệt, Viện sẽ trở thành một trung
tâm toán học xuất sắc của Việt Nam và khu vực. Viện
Tóan Cao Cấp bắt đầu đi vào hoạt động và thời gian
sẽ trả lời cho dư luận về hiệu quả hoạt động ra sao
cho ngành toán học trong nước nói riêng và hỗ trợ gì
cho xã hội Việt Nam nói chung cũng như là những bài
học kinh nghiệm từ việc thành lập Viện Toán Học Cao
cấp này.
| |