The battle to save the environment may be Giap's toughest fight yet [Photo: T. Fawthrop]

Cho đến giờ cuộc chiến để cứu môi trường có lẽ mới là trận đánh khó khăn nhất trong cuộc đời của Tướng Giáp  [Fawthrop]

Environmentalist fear bauxite red sludge would destroy fertile lands [EPA]

Các nhà môi trường sợ bùn đỏ sẽ tiêu diệt những mảnh đất mầu mỡ[EPA]

L’extraction de la bauxite ruinerait l’économie de la région des hauts plateaux, tout en provoquant d’énormes dégâts écologiques - Photo : EP

Những người phê phán vấn đề Bauxite nói rằng việc khai khoáng sẽ làm huỷ hoại tiềm năng du lịch sinh thái giàu có của vùng cao nguyên [EPA]

Bauxite critics say the mining would ruin the rich eco-tourism potential of the highlands [EPA]

La nouvelle bataille du général Giap

Info-Palestine.net

Claude Zurbach dịch

Đại tướng Giáp đối diện với cuộc chiến cuối cùng

Ba Sàm

Trần Hoàng dịch

New battle for old Vietnam soldier

 FirstPost

Tom Fawthrop

Âgé de 98 ans, il mène un combat — avec des mots plutôt qu’avec des balles — pour protéger l’environnement et son "ennemi" est l’extraction de la bauxite.

Dans sa recherche d’un développement économique rapide, le gouvernement du Vietnam s’est engagé à exploiter les ressources minières estimées à 5,3 milliards de tonnes de bauxite, principal minerai d’aluminium, dont la majeure partie se trouve dans la province des hauts plateaux, Dak Nong.

Giap, qui a organisé la défaite historique de l’armée française à Dien Bien Phu le 7 Mai 1954, a appelé le gouvernement vietnamien à abandonner ses projets, en invoquant des raisons liées aux dégâts environnementaux, aux dommages infligés à des minorités ethniques et à une menace pour la sécurité nationale.

Năm mươi lăm năm sau ngày vạch ra kế hoạch và chỉ huy trận đánh mang lại chiến thắng quân sự và dẫn đến sự cáo chung cho chế độ thực dân Pháp tại Đông Dương, vị Đại tướng lừng danh của Việt Nam Võ Nguyên Giáp vẫn còn đang chiến đấu

Bằng lời thay vì đạn, trận chiến mới nhất của vị 98 tuổi là cứu lấy môi trường và “kẻ thù” của ông là việc khai mỏ bauxite.

Trong việc tìm kiếm dành cho công cuộc phát triển kinh tế mau chóng, chính phủ Việt Nam đã cam kết khai thác mỏ bauxite ước tính 5,3 tỉ tấn, quặng chủ yếu trong thành phần của nhôm, hầu hết loại quặng nầy nằm ở tỉnh Đắc Nông thuộc Cao nguyên Trung phần.

Tướng Giáp, người đã chỉ huy trận chiến thắng quân đội Pháp mang tính chất lịch sử tại Điện Biên Phủ ngày 7-5-1954, kêu gọi chính phủ Việt Nam hãy dừng những kế hoạch đó lại, với lý do rằng việc khai mỏ sẽ gây nên sự tổn hại tới môi trường, hủy hoại đời sống những dân tộc thiểu số, và đe doạ tới an ninh quốc gia.

Fifty-five years after masterminding a military victory that led to the end of French colonial rule in Indochina, Vietnam's celebrated General Vo Nguyen Giap is still fighting.

The 98-year-old's latest battle - with words rather than bullets - is to save the environment and his "enemy" is bauxite mining.

Giap, who orchestrated the historic defeat of the French army at Dien Bien Phu on May 7, 1954, has called on the Vietnamese government to halt those plans, citing environmental damage, harm to ethnic minorities, and a threat to national security as reasons.

Dans une rare manifestation d’opposition de l’opinion publique dans ce pays dirigé par un parti communiste unique, 135 scientifiques et intellectuels ont signé une pétition qui a été remise au président de l’Assemblée nationale à Hanoi.

Ils ont appelé le gouvernement à stopper le lancement de nouveaux projets de bauxite sur les hauts plateaux du centre jusqu’à ce qu’une enquête d’impact sur l’environnement soit terminée.

Nguyen Tan Dung, le Premier ministre, a présenté l’extraction de la bauxite comme « une grande politique du parti et l’État » et a déclaré que les projets iront de l’avant en même temps que les questions environnementales seront traitées.

Mais selon le professeur Vo Quy, l’un des écologistes les plus en vue dans le pays, les « dommages à l’environnement l’emportent de loin sur les avantages économiques ».
« Je soutiens le développement économique, mais pas les mines de bauxite, » a-t-il dit à Al Jazeera, ajoutant que les hauts plateaux du centre représentent un « espace d’une extraordinaire beauté et riche en potentiel d’éco-tourisme en même temps qu’une zone agricole très productive ».

Con người từng lãnh đạo quân đội Bắc Việt Nam chống lại Hoa Kỳ trong cuộc Chiến tranh Việt Nam đã viết hai bức thư ngỏ – bức mới đây nhất chỉ mới tháng trước – để phản đối các kế hoạch khai thác bauxite của chính phủ, và lập trường của ông dường như đang có tác dụng khích lệ những người khác.

Trong một biểu hiện của sự phản đối công khai hiếm có tại một quốc gia cộng sản độc đảng, 135 trí thức và nhà khoa học đã ký vào một bản kiến nghị được gửi tới chủ tịch quốc hội tại Hà Nội.

Họ đã kêu gọi chính phủ hãy dừng khai thác những dự án bauxite mới tại Tây Nguyên cho tới khi có một cuộc điều tra thích đáng về tác động tới môi trường được hoàn tất.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã gọi việc khai thác bauxite là “một chính sách lớn của đảng và nhà nước” và nói rằng các dự án này sẽ được tiếp tục thực hiện trong lúc vấn đề môi trường đang được đặt ra

Thế nhưng theo Giáo sư Võ Quý, một trong những nhà hoạt động môi trường hàng đầu của nước này, thì “sự thiệt hại môi trường sẽ vượt quá xa giá trị của bất cứ những lợi lộc nào về mặt kinh tế”.

“Tôi ủng hộ việc phát triển kinh tế, nhưng không ủng hộ các kế hoạch khai thác bauxite,” ông đã nói với tờ Al Jazeera như vậy, và thêm rằng Tây Nguyên là một “vùng đất có vẻ đẹp mê hồn với tiềm năng du lịch sinh thái và là một khu vực sản xuất nông nghiệp cho hiệu quả cao”.

The man who led North Vietnamese forces against the US in the Vietnam War has written two open letters - the latest just last month - against the government's bauxite plans, and his stand appears to have inspired others.

In a rare expression of public opposition in the one-party communist country, 135 intellectuals and scientists signed a petition that was delivered to the president of the national assembly in Hanoi.

They called on the government to stop further development of new bauxite projects in the Central Highlands until a proper investigation of the environmental impact is completed. 

Nguyen Tan Dung, the prime minister, has called bauxite mining "a major policy of the party and the state" and says the projects will go ahead while environmental issues are addressed.

But according to Professor Vo Quy, one of the country's foremost environmentalists, "damage to the environment far outweighs any economic benefits".

"I support economic development, but not bauxite mines," he told Al Jazeera, adding that the Central Highlands was an "area of stunning beauty with rich eco-tourism potential and a highly productive agricultural zone".

Craintes des retombées

L’extraction de la bauxite produit des milliers de tonnes de déchets toxiques connues sous le nom de « boues rouges » selon Quy et d’autres experts.
Le jeune mouvement écologiste du Vietnam craint que les résidus toxiques n’empoisonnent les rivières qui se jettent dans des zones densément peuplées, et surtout dans le delta du Mékong au sud, lequel héberge des exploitations piscicoles et certaines des rizières les plus productives du Vietnam.

Dans ses lettres, Giap a demandé à des scientifiques, des économistes et des militants du mouvement social de «proposer au parti et à l’Etat d’avoir une politique saine concernant les projets de bauxite dans la région des hauts plateaux».
« C’est également mon avis que nous ne devrions pas exploiter la bauxite. L’exploitation aura de graves conséquences sur l’environnement, la société et notre défense nationale », écrit-il.

Le général a aussi cité un rapport de 1980 qui mettait en garde le gouvernement que l’exploitation de bauxite dans la région « entraînerait des effets écologiques dévastateurs et à long terme et non seulement pour les résidents, mais nuirait aussi à la vie et à l’environnement des habitants des plaines au sud des provinces centrales ».

Những mối lo về chất thải

Quá trình tinh luyện bauxite sẽ thải ra hàng ngàn tấn chất thải độc hại được biết đến như là “bùn đỏ”, ông Quý và các chuyên gia khác đã nêu. (sai, hàng triệu tấn !Vietsciences)
 

Các hoạt động về lĩnh vực môi trường đang còn mới mẻ ở Việt Nam lo ngại thứ cặn độc hại có thể đầu độc các dòng sông chảy vào những khu vực tập trung đông dân cư, bao gồm vùng Châu thổ sông Mekong đầy sinh lực ở miền nam – xứ sở của những trang trại nuôi cá và một số vùng sản xuất lúa gạo có năng suất cao nhất của Việt Nam.

 Trong những bức thư của ông, Tướng Giáp đã kêu gọi các nhà khoa học, các nhà quản lý và hoạt động xã hội hãy “đề xuất với đảng và nhà nước để có một chính sách đúng đắn cho các dự án bauxite tại Tây Nguyên”.

“Theo quan điểm của tôi, chúng ta không nên khai thác bauxite. Việc khai thác sẽ gây nên những hậu quả nghiêm trọng tới môi trường, xã hội và quốc phòng”, ông viết.

Vị đại tướng cũng viện dẫn tới bản báo cáo từ những năm 1980 đã cảnh báo chính phủ rằng khai thác bauxite tại khu vực này “sẽ gây tàn phá môi trường, thiệt hại lâu dài về môi sinh, không chỉ thiệt hại cho những cư dân địa phương, mà còn hủy hoại cuộc sống và môi trường của những người dân sống tại vùng đồng bằng phía nam của các tỉnh miền Trung này.”

Fallout fears

Vietnam's fledgling environmental movement fears the toxic residue could poison rivers that flow into heavily populated areas, including the vital Mekong Delta in the south - home to fish farms and some of Vietnam's most productive rice paddies.

In his letters, Giap called on scientists, managers and social activists to "suggest to the party and the state to have a sound policy on the bauxite projects in the Central Highlands".

"It is also my opinion that we shouldn't exploit the bauxite. The exploitation will cause serious consequences on the environment, society and national defence", he wrote.

The general also cited a 1980s report that warned the government that exploiting bauxite in the region "would cause devastating, long-term ecological damage, not only for local residents, but would also harm the lives and environment of people in the southern plains of the central provinces".

Contrat signé

Malgré la pression exercée par le général Giap, le gouvernement a poursuivi son objectif et a signé un contrat avec une filiale de la société chinoise d’aluminium Chinalco pour une mine de bauxite dans la région des hauts plateaux.

Mais il a organisé un séminaire de deux jours avec des scientifiques à Hanoi, le mois dernier, afin de discuter de la façon de minimiser les dommages provoqués par l’extraction de la bauxite sur l’environnement . Il a été déclaré à cette occasion que le projet d’extraction de bauxite serait d’une échelle plus réduite, avec des restrictions sur le nombre d’employés chinois.

Les critiques s’étaient plaints que le fait d’avoir des milliers de travailleurs chinois vivant dans la région stratégique des plateaux du centre représentait une inacceptable menace pour la sécurité nationale, étant donné que le Vietnam a une longue histoire de conflits avec son voisin du nord.

Hợp đồng đã được ký

Bất chấp áp lực của vị tướng, chính phủ vẫn tiếp tục dấn tới và đã ký kết một hợp đồng với một chi nhánh của tập đoàn nhôm Chinalco của Trung Quốc để khai thác bauxite tại vùng cao nguyên này

Song họ đã phải tổ chức một cuộc hội thảo hai ngày tại Hà Nội vào tháng trước dành cho các nhà khoa học để thảo luận về cách thức giảm thiểu sự tổn hại tới môi trường do việc khai thác bauxite gây ra. Và nói rằng dự án bauxite với Trung Quốc sẽ được giảm bớt về quy mô, với những hạn chế được đặt ra về số lượng công nhân Trung Quốc.

 

Những người chỉ trích (dự án khai thác mỏ bauxite) đã than phiền rằng việc có hàng ngàn công nhân khai mỏ người Trung Quốc tại vùng Tây Nguyên có tính chiến lược là một mối đe doạ về an ninh không thể chấp nhận được, rút ra từ lịch sử xung đột lâu dài của Việt Nam với người láng giềng phương bắc
 

Contract signed

Despite pressure from the general, the government has gone ahead and signed a contract with a subsidiary of Chinese aluminium firm Chinalco to mine bauxite in the highlands.

But it did organise a two-day seminar in Hanoi last month for scientists to discuss how to minimise damage to the environment from bauxite mining.

And it said that the Chinese bauxite project would be reduced in scale, with restrictions placed on the numbers of Chinese workers.

Critics had complained that having thousands of Chinese mine workers in the strategic Central Highlands was an unacceptable security threat, given Vietnam's long history of conflict with its northern neighbour.

Nguyễn Thiện, một nhà văn Việt Nam nói rằng dự án này “là không hợp lý và thiếu khôn ngoan mà nhiều người dân đang nghi ngờ rằng nó là một phần của một thỏa thuận bí mật giữa Việt Nam và Trung Quốc với những hàm ý mang tính chiến lược.”

Còn những người khác thì nói rằng việc khai thác bauxite thậm chí không thể đứng vững được về phương diện tính toán thương mại bởi nó đòi hỏi rất nhiều nước và điện năng – những điều kiện thường xuyên bị thiếu thốn ở Việt Nam.

Giáo sư Đào Công Tiến, một cựu hiệu trưởng trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, thì nói rằng việc khai thác này có khả năng sẽ dẫn tới một tình trạng khan hiếm nước là thứ cần thiết ghê gớm cho những nhà sản xuất nông nghiệp ở Tây Nguyên.

Nguyễn Hữu Ninh, một người giành được Giải Nobel Hòa bình (2007) cho những công trình của mình về biến đổi khí hậu, đã đặt nghi vấn rằng liệu các dự án bauxite có đem lại ích lợi cho đất nước hay không.

“Thật vô nghĩa với một dự án không đem lại những ích lợi cho người dân trong nước địa phương,” ông nói.

Thế nhưng bất chấp những mối nghi ngờ và ý kiến phản đối, chính phủ đã tuyên bố rằng dự án bauxite sẽ được tiến hành.

Đối với ông Giáp, vị đại tướng từng chiến thắng trong những cuộc chiến chống Pháp, và sau đó là quân đội Mỹ, cuộc chiến đấu để bảo vệ những cánh rừng và các dòng sông của Tây Nguyên thoát khỏi những cuộc xâm thực về kinh tế của người Trung Quốc chắc có lẽ là mặt trận khó khăn nhất của ông.
 

Nguyen Thien, a Vietnamese writer says the project "is all so illogical and irrational that many people suspect it is a part of a secret deal between Vietnam and China with strategic implications".

Still others say that bauxite mining is not even commercially viable since it requires a lot of water and electricity – commodities often in short supply in Vietnam.

Professor Dao Cong Tien, a former president of Ho Chi Minh City's Economics University, says the mining was likely to result in a water shortage which would severely affect Central Highlands agricultural producers.

Nguyen Huu Ninh, a Nobel Prize winner for his work on climate change, questions whether bauxite projects benefit the nation.

"There is no sense in a project that does not bring benefits to local people," he says.

But despite the doubts and objections, the government has said that the bauxite project will go ahead.

For Giap, the general who has triumphed in wars of resistance against French, and later US forces, the battle to protect the forests and rivers of the Central Highlands from the encroachments of Chinese economic may prove to be his toughest yet