Ngày nào cũng
vậy, khi tiếng còi 12 giờ vang lên là má tôi cất
tiếng dặn con Lời, con nhỏ giúp việc:
- Lời ơi, coi
chừng gà qué đó con ơi. Cậu sắp về rồi đó.
Tiếp theo lời
dặn của má tôi là tiếng la ùi… ùi! Oái… oái!
Thật to của con Lời và tiếng vỗ tay của nó. Có
bữa nó chạy một vòng quanh nhà và tiếng la,
tiếng vỗ tay, tiếng chân dậm sầm sập của nó có
kèm theo tiếng gà la quang quác, tiếng vịt cạp
cạp inh ỏi.
Chừng 15 phút
sau, ba tôi về. Ông dắt xe đạp kê ở hiên sau rồi
đi thanh sát một lượt từ nhà ngang đến nhà bếp,
còn đôi mắt thì lục lọi xa hơn, ở mãi đầu giếng,
góc rào. Trăm lần như một, câu nói đầu tiên của
ông là câu hỏi con Lời:
- Mày có nhớ
coi chừng gà không?
- Dạ thưa có -
Con Lời đáp lại gọn gàng như một tiếng vang.
- Gà hàng xóm
có tới phá không?
- Dạ thưa
không.
Có lần tôi
suýt bật cười to vì để làm chứng cho câu trả lời
đầy thiện chí và bảo đảm của con Lời, có một cây
ớt bị bươi gần trốc gốc, nằm uể oải nghiêng một
bên hông và đầu tai mặt mũi bám đầy những cỏ rác
do chân gà bới tung lên. Ba tôi tỏ dáng bằng
lòng, tháo cái mũ nhựa trắng (chế tạo tại Đài
Loan) ông đội tức thời giao cho em tôi cất rồi
lại vục tay vào thau nước rửa mặt. Nước mát mẻ
làm mặt ông tươi lại. Lúc bấy giờ ông mới bình
tĩnh giảng cho con Lời nghe về sự lợi hại của
việc trông chừng gà.
- Gà hàng xóm
nó qua… à hà… vừa bươi trốc gốc gãy đọt… à hà…
mấy cây của tao trồng… à hà… vừa giẫm dơ chỗ vại
nước. Phải rao cho chủ gà người ta biết để người
ta nhốt lại. Chớ sao? Ai lại nuôi gà mà… mà
không chịu mua thóc cho nó ăn? (Chỗ này ông bận
lên cao giọng để cho hàng xóm nghe nên quên mất
tiếng à hà nhật dụng).
Má tôi ở nhà
trên bước xuống “suỵt” một tiếng nhỏ:
- Thôi mà ông,
nói làm chi chuyện nhỏ.
- Sao? Bà bảo
sao?
Đôi mắt của ba
tôi tròn xoe lại. Cái miệng hé mở, sắp tròn lại
theo con mắt nhưng chưa kịp.
- Chỗ hàng xóm
láng giềng với nhau… Nhường nhịn nhau.
Ba tôi đi sấn
tới, tay mặt còn cầm cái khăn ướt, vung lên:
- Thì tôi có
bảo bà sao đâu?
Trông bộ ba
tôi sấn sổ mà không nín cười được. Dù cố gắng
hết sức để tạo ra một uy thế hùng hậu, sức vóc
của ba tôi cũng chỉ gói gọn ở trong bốn mươi lăm
kí-lô là cùng. Tay nhỏ, chân ngắn, cơ thể ông là
một sự khiêm tốn, một sự an phận. Giá sinh vào
một loài chim hay loài thú thì ông sẽ được an ủi
nhiều hơn. Khi nổi giận, khi chuẩn bị chiến đấu,
con chim xù lông vũ, con thú xù lông mao và đối
phương thấy nó tăng thêm tầm vóc, tăng thêm bề
thế có thể sợ hãi mà bỏ chạy. Đằng này ba tôi
sinh làm người mà là người văn minh nên những
cái gì có liên quan đến sự chiến đấu đều bị mài
xóa mai một đi hết. Móng chân móng tay đều cắt
ngắn. Râu ria bị cạo hàng ngày. Rốt cuộc dường
như chỉ có con Lời là còn chịu nghe lời ông
thôi.
Má tôi an ủi:
- Thôi anh lên
thay áo đi rồi ăn cơm. Đi làm cả buổi nhọc mệt,
còn lo chi chuyện… nhỏ…
Chết! Bà định
nói “chuyện nhỏ nhặt”. Ba tôi sẽ nổi điên lên vì
bị đánh giá quá hạ như thế. Nhưng may, bà giữ
lại chữ “nhặt” và nói chữa:
- … lo chi
chuyện ở nhà. Lời ơi, tao cứ phải dặn mày luôn
là coi chừng gà cho cậu.
Tiếng “cậu”,
má tôi nói thật ngọt ngào. Ở từ môi một người
đẹp như má tôi, tiếng “cậu” thật có giá trị. Ba
tôi ngoan ngoãn đi lên phòng thay áo cũng phải.
Trong bữa ăn,
má tôi nói chuyện êm đềm.
- Tối thứ Bảy
cậu định đi xem Đại nhạc hội hay Yến Hương?
- Yến Hương là
cái gì?
- Là tên gánh
hát chớ gì.
- Gánh hát gì
lại tên là Yến Hương
- Ủa? Tên
người ta, người ta có quyền tự do đặt mà.
- Tự do cái gì
lạ vậy? Gánh hát thì phải Kim Chung, Kim Chưởng,
Thanh Minh, Thanh Thinh… chớ ai lại Yến Hương?
Má tôi biết là
óc của ba tôi còn bị đầu độc bởi sự bất bình lúc
nãy, nên bà gắp thịt bỏ vào bát ba tôi vừa mời:
- Cậu xơi món
thịt bò thui nầy xem. Hàng này ngon nhất chợ
đấy.
Ba tôi gắp
thịt chấm vào tương, nhai chầm chậm nghiêm trang
như để nghiệm xem lời khen của má tôi có đúng
không. Ông im lặng ăn luôn một thôi ba, bốn
miếng. Chắc là đang tìm một tĩnh tự nào thật
thích đáng để tặng cho món thịt bò này. Chúng
tôi nhẫn nại đợi. Chợt ông đằng hắng to như để
vội đánh lui một mảnh tương đi lộn qua thanh
quản rồi khề khà nói:
- Mấy con gà
hàng xóm…
Tôi trố mắt
lên nhìn em tôi. Em tôi đưa mắt nhìn sang má
tôi.
- …mình không
ném đá cho nó sợ thì nó hay dể ngươi lắm. Cũng
như người vậy. Nhưng chẳng lẽ đường đường như
tao mà lại đi cầm đá ném gà? Chúng mày, - đến
đây ông quay nhìn chầm chập vào mặt anh em tôi,
- chúng mày ném đá thì phải phép hơn tao. Bởi
chúng mày nhỏ.
Tôi nói:
- Nhưng gà nhà
mình cũng hay sang bươi móc bên vườn nhà láng
giềng.
- Thì bay phải
gọi về. Có ai thích để vườn mình bị bươi chải
bởi gà hàng xóm đâu?
- Nhưng súc
vật thì chúng nó biết gì? - Má tôi nói.
- Sao lại
không biết? Không biết sao khi đang bươi móc mà
thấy bóng tôi là con gà nào cũng vội vã bỏ chạy,
mồm la quang quác?
- Đó không
phải là do những cảm tình tốt chúng dành cho
cậu.
- Biết rồi.
Nhưng tốt hay xấu tôi không cần, miễn là chúng
đừng làm tôi khó chịu.
Tôi thấy không
khí giữa ba má tôi đã có phần căng thẳng. Tôi
vội can thiệp:
- Sao ba lại
không thích gà nhỉ? Tính ba hay yêu chim chóc
lắm mà. Con còn nhớ câu chuyện ba kể rằng ngày
xưa ba đã lỡ bắn chết một con chim đang tha mồi…
- Tao nói tha
rác chớ đâu phải tha mồi.
- Vâng, thì
tha rác. Ba nhắm bắn trúng nó…
- Mày kể sai
rồi. Tao đâu có nhắm?
- Chớ sao?
- Tao bắn bậy
mà trúng.
- A! Tài ghê -
em tôi nói chen vào - Ba bắn bậy mà trúng, còn
con, nhắm hàng giờ mà bắn vẫn sai. Mà nào phải
bắn chim nhỏ đâu, nhắm bắn vịt mà vẫn sai đó.
“Vịt hay gà
thì cũng như nhau” tôi nghĩ. Thằng này ngu quá,
mình khó khăn lắm mới lái câu chuyện sang một
ngõ khác thế mà nó lại kéo đâm sầm trở lại vào
sân gà vịt. Đúng y như tôi dự đoán, ba tôi quay
sang nó.
- Bắn vịt mà
vẫn không trúng thì dở quá. Con vịt chậm chạp đờ
đẫn hơn con gà nhiều.
Tôi lại phải
ra tay can thiệp:
- Nhưng mà ba
này, rồi ba ăn thịt con chim ấy hay ba đem chôn
nó?
- Ba ăn thịt.
Và đó mới chính là điều làm ba ân hận mãi.
- Ba kể lại
câu chuyện cho con nghe đi.
Ba tôi ngần
ngừ một lát. Dường như ông tỏ ý nghi ngờ thiện
chí của tôi nên cuối cùng ông nói:
- Tụi bay nghe
hàng trăm lần câu chuyện ấy rồi. Vả lại, con gà
khác xa con chim lắm. Con chim hiền lành ngây
thơ, chớ không như con gà thực tế và đôi khi thô
lỗ.
- Con gà sao
lại thô lỗ? - Em tôi hỏi.
- Chớ sao lại
không? Đã lẻn vào ăn vụng trộm ở vại nước nhà
người ta vậy mà con gà mẹ vẫn túc con đĩnh đạc
đàng hoàng và con cồ vẫn mời mọc ve vãn xung
quanh những con mái. Không biết tội của mình,
trái lại còn phô trương…
Ba tôi còn
đang tìm chữ để tiếp, thì má tôi nói:
- Tính con vật
nó tự nhiên.
- Nhưng sao
khi thoáng thấy bóng tôi thì nó lại ba chân bốn
cẳng mà chạy? Như vậy thì sao gọi là tự nhiên
được?
Thế là má tôi
bí. Mỗi lần phải cãi lý với ba tôi là thế nào má
tôi cũng vội vã chịu bí. Lần này bà liền trả thù
bằng cách gắp một miếng thịt bò thật to, chấm
đầy tương rồi bỏ vô chén bà, thay vì đặt vào
chén ba tôi. Em tôi nói:
- Như vậy
nghĩa là nếu con gà hàng xóm vừa lấm lét nhìn
vừa mổ thức ăn thì ba sẽ bằng lòng?
- Có lẽ như
vậy. Ít nhất nó cũng phải tỏ ra rằng nó biết
lỗi.
- Nhưng ba vẫn
thích con Lời ném một viên đá thật to vào con gà
phải không?
Ba tôi cười
liền, không dấu diếm:
- Chính lời
mày hợp ý tao. Chỉ cần một viên đá là mọi việc
êm thấm hết. Nhưng mà này, sao con Lời nó tiết
kiệm những viên đá như vậy hè? Tại sao, tụi bay
có biết không? Tao tưởng vào tuổi nó thì ném đá
là một cái thích chớ. Tao nhớ hồi nhỏ tao mê ném
đá lắm, đụng chỗ nào cũng ném được, ném vào chó
vào gà nhà người ta, vào bụi cây, vào mặt sông,
vào bờ ao, ném cả lên trời nữa.
- Tại ba là
con trai còn Lời nó là con gái.
- Thế dễ
thường hai đứa bay cũng là con gái hết? Con trai
10 tuổi, 12 tuổi không phải sinh ra để sợ ma, để
đứa ở dẫn đi tiểu.
Chúng tôi rụt
cổ lại, ngồi ăn không nói vừa lẻn đưa mắt nhìn
nhau cười ngầm. Những con gà thật báo hại. Giá
chúng nó chìa mặt ra đúng vào lúc này thì tôi và
em tôi sẽ mỗi đứa năm bảy hòn sỏi, ném vung tới,
chết thôi.
Trưa hôm sau
vẫn theo lệ thường ba tôi ghếch xe đạp lên hiên
và cuộc hội thoại thường kỳ bắt đầu:
- Lời ơi, mày
có nhớ coi gà không ?
- Dạ thưa có.
- Gà hàng xóm
có tới phá không ?
- Dạ thưa
không.
Ba tôi bằng
lòng, lẳng lặng đứng tháo cái mũ Đài Loan thì
chợt có tiếng “kéc ke ke” ở sân sau đưa tới.
Thôi nguy rồi. Đúng là con gà cồ nhà thằng Hai
vừa chui khe rào qua lúc nãy. Ba tôi thoăn thoắt
đi vòng ra sau. Ông bắt gặp con gà sớn sác đứng
nhìn ông bỡ ngỡ như nhìn một người khách lạ.
Trông bộ nó vừa nghiêm trang oai vệ vừa ngớ ngẩn
buồn cười. Cái mào đỏ chóe cắt răng cưa phe phẩy
qua lại dịu dàng mỗi khi con gà làm một cử động
nhỏ. Mà nó thì cử động không ngừng. Toàn thân là
gân, là bắp thịt nên nó không chịu đứng yên. Cặp
giò cao hết bới đến rảy. Rồi cái cổ cúi bên này,
vục bên kia, cặp mắt láo liên, cái mặt ngẩng qua
nghếch lại. Bộ lông màu hung đỏ láng mướt đẹp
rực rỡ nhưng lũ thằng Hai vặt hết lông đuôi
thành ra đầu đuôi không cân xứng. Nó thiếu thốn,
nó ngượng ngập, nó chênh vênh thế nào ấy. Y như
một bài luận có cái nhập đề hào hoa (như cái mào
của con gà vậy), có cái thân bài vững vàng nhưng
thiếu mất phần kết luận. Và trông ngược trông
xuôi tôi vẫn có cảm tưởng như đang nhìn một
người mặc áo sơ-mi thắt ca-vạt, choàng vét-tông,
đội mũ Mossant mà chưa kịp mặc quần.
Con gà thiếu
thốn ấy đang nhìn ba tôi. Chừng như trên mặt ông
có tỏa ra đằng đằng sát khí nên con gà vụt bỏ
chạy. Ba tôi rượt theo. Nó chạy dọc theo ranh
rào. Ba tôi ném một viên đá. Hụt! Con gà hoảng
bay vụt trở lại. Ba tôi quay lui theo. Thêm một
viên đá ném tới. Lại hụt! Con gà gia tăng vận
tốc và vừa chạy vừa ném trả lại sau những tiếng
cục tác giận dữ. Chạy đến gần cổng, tôi tưởng nó
mừng mà thoát ra nào ngờ nó chạy trở lui. Thật
ngu dại một cách đáng giận, tôi nghĩ. Có lẽ màu
sáng của một khung đất trống làm nó nghi ngờ. Ba
tôi lại ì ạch chạy theo. Ý chừng đã thấm mệt nên
chân trái hơi khuỳnh ra. Vừa đuổi đến sân sau
thì đầu ông bị ngáng vào dây phơi áo. Cái mũ Đài
Loan rớt đánh “bộp” xuống nền xi măng. Ông đứng
lại cầm nắn cái mũ vừa xuýt xoa tìm xem có bị
vết nứt không. Ở góc rào, con gà cũng đứng lại
chờ. Cái mào đỏ lắc lư uyển chuyển.
Má tôi ở nhà
ngang bước ra, vỗ tay mấy cái và la “ùi ùi”. Con
gà nhìn nhớn nhác rồi chui lọt vào khe rào, chạy
mất. Bà bước lại cầm cái mũ trên tay ba tôi, xem
xét một hồi rồi nói:
- May chưa bể.
Thôi, cậu thay áo rồi ra rửa mặt.
Những ngày
tiếp theo, gió Bấc thổi ngược, gà bị dịch nhà
nào ở nhà nấy, không còn ham phiêu lưu nữa.
Chúng đứng cú rũ, thỉnh thoảng ngã chúi xuống
như anh chàng ngủ gục. Lông lá xù ra. Cứt trắng
dính bê bết ở lông bụng. Có con đi đếm bước ở
ven rào, cổ rụt vai nhô và cánh kéo lè phè trông
như ông cụ mặc áo tơi lá. Thế là ba tôi đỡ vất
vả trong công việc săn đuổi và con Lời cũng yên
tâm khi phải trả lời “Dạ thưa có” và “Dạ thưa
không”.
Sau đó không
biết chừng bao lâu, một buổi trưa kia thay vì
vào giường nghỉ sau bữa cơm, ba tôi lúi húi kiếm
tìm món gì đó ở chái hiên sau. Má tôi nằm ở ghế
bố thiu thiu ngủ, tờ báo hàng ngày trải bên
cạnh. Hai anh em tôi nằm ở đi-văng học bài
chiều. Buổi trưa nồng nực. Nắng vàng như mật
ong.
Chợt có tiếng
đá ném đánh “đụi” một cái nặng. Tiếp theo là
tiếng gà la “quác”. Rồi một tiếng đá ném “đụi”
tiếp nữa. Lại một tiếng “quác” to hơn. Sau đó là
tiếng con Lời la lớn:
- Chết rồi,
cậu ơi, cậu ném chết con gà của mình rồi.
- Con gà nào
của mình? - Giọng ba tôi.
- Con gà của
mình chớ của ai? Mợ mới mua hồi sáng. Mợ cột
chân nó vào thanh củi để đứng ở bụi chuối.
Anh em tôi
nghe có chuyện lạ vội bỏ sách nhảy ra.
Ba tôi trên
tay còn cầm một cục gạch - à, ném bằng gạch cẩn
thận chớ không phải bằng đá như tôi tưởng - và
chắc đang chuẩn bị để ném bồi một phát nữa thì
bị con Lời làm cụt hứng. Tôi chạy lại bụi chuối.
Con gà cồ tía
nằm dãy đành đạch, cái mỏ ngáp ngáp. Chân nó bị
cột bằng một sợi dây vào thanh củi khá lớn. Chắc
vì nó đang đứng giữa một đám lá ngải cứu nên ba
tôi không phân biệt được một con gà bị tù tội
xiềng xích với một con gà tự do. Quả thật vậy,
vì liền đó ba tôi giải thích:
- Tao đâu có
thấy cái dây cột chân? Tưởng con gà của ai sang
bươi phá. Tao vung tay đuổi, nó không thèm chạy
còn nghếch cái mặt nhìn. Có gà ai mà lại tự thị
như vậy chưa? Hỏi làm sao mà tao nhịn được ?
Tôi lại rờ con
gà. Nó đập cánh, quơ chân lia lịa để tránh tôi.
Ức nó dính bết máu. Tôi nói:
- Ba ném tài
ghê. Trúng ngay cái ức.
Em tôi họa
theo liền:
- Không ngờ ba
cũng là xạ thủ có hạng, anh nhỉ? Chưa học trường
Võ bị Liên quân Đà Lạt mà đã…
- Cú đầu trúng
ức, cú sau trúng bụng. Thế là hai bàn trắng
không gỡ.
Má tôi lê dép
xềnh xệch bước ra. Bà nói:
- Đem con gà
lại đây cho má coi nào.
Tôi lật đật bê
con gà trên hai tay. Cái cổ nó ngoẹo xuống. Em
tôi vội vàng chạy lại bê luôn cái thanh củi đi
theo sau. Sợi dây nối liền hai chúng tôi. Trong
thâm tâm, chúng tôi cố ý bày vẻ linh đình như
vậy để tạo một quang cảnh “bi hài” cốt chế diễu
ba tôi. Nhà thiện xạ không may mắn bị chạm tự ái
thật. Ông gắt:
- Tao biết tụi
bay mà… Sướng lắm.
Chúng tôi lén
đưa mắt cho nhau, rồi che miệng vào cánh tay
cười khúc khích. Má tôi cất tiếng gọi to:
- Lời ơi!
Thôi, bắc nước sôi đi con.
|