Sau khi thoát khỏi ách đô hộ
của phong kíên Phương Bắc, buổi đầu
độc lập, nước ta c̣n ít người
giỏi văn thơ chữ Hán,. Phần nhiều
chỉ có các nhà sư là nhiều chữ nghĩa
nhất và có ảnh hưởng quan trọng trong
triều ngoài nội.
Năm 987, vua Nhà Tống sai Lư Giác sang sứ nước
ta. Nghe tiếng họ Lư là người nổi
tiếng về văn thơ, Vua Lê Hoàn liền cho
mời một nhà sư cải trang thành người lái
đ̣ ra đón sứ ở bến sách Giang ( Hải Hưng).
Ngồi trong đ̣, Lư Giác thấy trên mặt sông có
đôi ngỗng trăng đang bơi, liền cao
hứng ngâm hai câu thơ:
Nga nga lưỡng
nga nga
Ngưỡng diện hướng thiên nha
Tạm dịch là:
Ngỗng kia ngỗng
một đôi
Ngửa mặt nh́n chân trời.
Không phải thơ của sứ mà
là dựa theo thơ của Lạc Tân Vương
đời Đường, làm khi c̣n ít tuổi.
Sứ vừa đọc xong, người lái đ̣
đọc tiếp ngay:
Bạch mao phô
lục thuỷ
Hồng trạo băi thanh ba
Tạm dịch:
Lông trắng phô nước
biếc
Chèo hồng rẽ sóng bơi.
Sứ Tống nghe xong, giật ḿnh
khi thấy nước Nam đến những người
lái đ̣ mà giỏi thơ văn như vậy...
Vẻ tự đắc của sứ từ đó
đến suốt thời gian ở thăm nước
ta cũng giảm đi nhiều.
Người cải trang làm lái đ̣ tài hoa đó chính
là nhà sư Đỗ Nhuận.
|