Khoảng đời Lê Hiển Tông (1740- 1786) có Nguyễn Hữu Cầu là một lănh tụ nông dân khởi nghĩa xuất sắc, thường được mọi người ca ngợi là Hạng Vơ nước Nam.
Nguyễn Hữu Cầu tục gọi là Quận He, quê ở xă Lôi Động, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải dương; xuất thân trong một gia đ́nh nông dân nghèo, không rơ năm sinh, chỉ biết mất vào năm Cảnh Hưng II (1751).
Thuở nhỏ Nguyễn Hữu Cầu và Phạm Đ́nh Trọng cùng học với nhau một trường. Trọng thường được thầy khen nhưng riêng Cầu th́ vẫn không phục Trọng.
Một hôm thầy đi đám, cho Cầu và Trọng cùng theo. Lúc về, nhà đám biếu thầy một cái thủ lợn, Cầu và Trọng tị nạnh nhau măi không ai chịu xách. Thầy thấy vậy, ra một câu đối bảo hễ ai đối hay th́ miễn xách. Thầy đọc:
Huề tru thủ (nghĩa là "Xách đầu lợn")
Trọng đối lại:
Phan long lân (nghĩa là "Vin vẩy rồng")
C̣n Cầu th́ đối:
Phá Tần diệt Sở.
Thầy gơ vào đầu Nguyễn Hữu Cầu một giáo quạt, chê câu ấy chẳng đâu vào đâu cả, mà lại thừa chữ. Rồi thầy bắt Cầu phải xách thủ lợn. Nhưng Cầu vẫn gân cổ căi: "Tôi đối sai thật, nhưng ư tôi là muốn bóc vẩy rồng kia, chứ không thèm vin vẩy rồng như thằng Trọng"....
***
Một hôm khác, thầy lại ra một câu đối:
Mười rằm trăng náu, mười sáu trăng treo
Trọng đối rằng:
Tháng giêng rét dài, tháng hai rét lộc.
C̣n Cầu th́ đối bừa là:
Tháng mười sấm rạp, tháng chạp sấm động.
Thầy nghe xong bảo: "Thằng Trọng có khẩu khí làm quan to, c̣n thằng Cầu th́ chỉ làm giặc!". Rồi sau đó, ông thầy sợ không nhận dạy Cầu nữa.
Lúc ra chơi,
Trọng bảo Cầu:
- Tao sẽ cầm quân tiêu
diệt mày!
- Nếu tao làm giặc th́ tao sẽ đánh tan
những đứa ra luồn vào cúi!-
Cầu đáp.
Qủa nhiên về sau, khi Cầu làm lănh tụ khởi nghĩa nông dân, Trọng và Cầu là hai tay ḱnh địch nhau đến cùng.
***
Khi Cầu đă theo học ông thầy khác, một hôm nhà có việc phải mổ ḅ thết khách, nhân đó ra cho học tṛ câu đối rằng:
Tề hoàng ngưu (nghĩa là "Giết ḅ vàng")
Cầu nhanh nhẩu đối ngay:
Trảm bạch xà (nghĩa là "Chém rắn trắng")
Thầy lắc
đầu bảo đối sai luật. Cầu đáp:
- Tôi chỉ cốt lấy ư
chứ không cần luật. Vả lại "giết
ḅ vàng" đối với "chém rắn
trắng" mà không đúng luật à?
- Thế th́ mày có chí lớn đấy! Cố lên con
ạ!- Thầy khen
Sau đó, Cầu bỏ văn theo học nghề vơ. Khoảng năm 1731, Cầu tham gia phong trào nông dân khởi nghĩa do Nguyễn Tuyển, Nguyễn Cừ lănh đạo, được Cừ hết sức yêu mến và gả con gái cho. Chẳng bao lâu Cầu trở thành một viên tướng nổi tiếng về tài vơ nghệ và mưu lược, từng nhiều phen làm cho quan quân phải bở vía kinh hồn.