Khoảng
đời nhà Mạc, ở miền Hải Dương
có hai người bạn ở gần làng nhau:
Phạm Trấn ở làng Lâm Kiều và Đỗ Uông
ở làng Đoàn Lâm.
Vào năm Quang Bảo đời Mạc Phúc Nguyên
(1554- 1561), hai người cùng trạc ba mươi
tuổi và cùng đỗ khoa thi hội. Đến
kỳ thi đ́nh, Phạm Trấn đỗ
Trạng nguyên, c̣n Đỗ Uông th́ đỗ
Bảng nhăn. Trấn, sức học vốn kém Uông,
nên hí hửng lắm, bảo: "Ǵờ ta
mới đè được thằng Uông đây!"
Uông nghe nói tức lắm. Lúc vinh quy, Trạng
Bảng cùng về một đường.
Bảng không chịu nhường Trạng đi
trước, cứ dóng ngựa đi ngang hàng.
Đến làng Hoạch Trạch, dân chúng kéo nhau ra
xem và xin thơ để đề vào chiếc
cầu ở đầu làng. Đó là chiếc
cầu ngói hơn mười gian. Bảng,
Trạng liền thách nhau qua bảy gian phải
vịnh xong bài thơ; ai xong trước đi trước,
không được tranh nhau.
Lần ấy Trấn thắng, ai cũng chịu tài,
chỉ Uông không phục, cho là thơ đă làm
sẵn từ bao giờ. Rồi, lại dóng
ngựa đi ngang hàng. Đến làng Minh Luận, có
người mới làm xong nhà, ra đón đường
xin một bài thơ mừng nhà mới. Trấn
đọc luôn:
Năm
năm thêm phú quư
Ngày ngày hưởng vinh hoa
Xưa có câu như thế
Nay mừng mới làm nhà.
Lần này, Uông đă có vẻ hơi chịu tài
nhanh nhẹn của Trấn. Đến cầu làng Đoàn
Lâm, tục gọi là Cầu Cốc, trong cầu có
cô bán hàng là cô Loan; hai người lại thách
nhau làm bài thơ Nôm lấy đề là "Cô
Loan bán hàng cầu Cốc". Hạn mỗi câu
phải có hai giống chim, qua cầu phải xong,
ai xong trước đi trước, nhất
thiết không được tranh nhau nữa.
Trấn ngồi trên lưng ngựa, đọc
ngay rằng:
Quai vạc
đôi bên cánh
phượng
phong
Dở giang
bán chác lựa đồ công
Xanh le
mở khép nem hồng
mới
Bạc ác
phô phang rượu vịt
nồng...
Bảng bấy giờ mới thực sự
chịu phục Trạng là nhanh trí và nhường
cho Trạng đi trước, không tranh dành ǵ
nữa.
|