Thậm chí, tại một buổi tập huấn về
kỹ thuật chăn nuôi heo do tôi phụ trách, có người chia sẻ “bí
quyết”: Dùng chất tạo nạc để giúp heo tăng trọng nhanh, bán được
giá.
Tìm hiểu, tôi biết được, chất mà
một số người chăn nuôi đang dùng để “thúc” heo tăng trọng nhanh,
nhiều nạc là clenbuterol. Chất này sẽ tồn lưu trong thịt, gây nhiều
nguy hại cho sức khỏe người dùng. Thời điểm ấy, cách nay gần 15 năm,
nhiều thương lái mua heo thịt và cũng là “nhà cung cấp” clenbuterol.
Cũng có không ít nông dân lén lút mua chất cấm này theo “kênh” cửa
hàng thuốc thú y.
Tôi từng phản ánh nhiều lần chuyện
nông dân, chủ trang trại chăn nuôi heo dùng chất độc hại này lên cơ
quan quản lý nông nghiệp địa phương, nơi tôi công tác. Nhưng khi ấy,
dường như người ta chẳng mấy chú ý. Sau này, trong những lần “trà dư
tửu hậu” với nông dân, họ thú thiệt với tôi rằng, ngày trước tôi
cung cấp nhiều thông tin kỹ thuật mới, áp dụng hiệu quả, nhưng tôi
không giúp được họ “mẹo hay”. Tôi thua kém xa các thương lái nhanh
nhạy, cũng như những người bán thuốc thú y trong việc giúp nông dân
nuôi heo mau lớn, bán được giá.
Qua thông tin báo chí gần đây, tôi
hết sức ngỡ ngàng khi biết “mua chất tạo nạc dễ như mua rau”, đặc
biệt là tại “đại bản doanh” chăn nuôi heo Đồng Nai. Tại nhiều tỉnh
vùng đồng bằng sông Cửu Long, cơ quan chức năng cũng phát hiện nhiều
trang trại, hộ chăn nuôi dùng chất cấm.
Chỉ trong vòng hai tháng, tỷ lệ mẫu
heo tồn dư chất tạo nạc (salbutamol, clenbuterol) tăng từ 14% (kết
quả kiểm tra tháng 6 vừa qua) lên 22% (tháng 8). Thông tin này từ
Chi cục Thú y TP HCM khiến tôi không khỏi rùng mình. Trong khi đó,
Chi cục Thú y tỉnh Đồng Nai cũng cho biết, việc sử dụng chất cấm
trong chăn nuôi tại địa phương này thời gian gần đây diễn ra rất
phức tạp. Cụ thể, trong năm 2014, qua kiểm tra, ngành chức năng tỉnh
này đã phát hiện 12/156 mẫu dương tính với chất salbutamol (khoảng
7%). Và, trong sáu tháng đầu năm nay, họ đã phát hiện 17/84 mẫu
dương tính, tỷ lệ trên 20%.
Dù bị cấm từ 2002, thông tin về
chất tạo nạc được người chăn nuôi lén lút sử dụng để trộn vào thức
ăn gia súc nhằm kích thích tăng trưởng, giảm chi phí thức ăn, tăng
tỷ lệ nạc tái diễn nhiều năm và ngày càng mạnh. Tôi nhớ cách đây 8
năm, lần đầu tiên Chi cục Thú y TP HCM công bố một báo cáo, nghiên
cứu trên 334 mẫu thịt gia súc, gia cầm cho thấy, 15,57% số mẫu dương
tính với clenbuterol. Vào thời điểm này, một số công ty sản xuất
thức ăn gia súc bị nghi có dùng chất cấm trộn vào, nhưng cuối cùng
thì không có công ty nào bị xử lý vì năng lực xét nghiệm của cơ quan
chức năng đối với chất này còn hạn chế. Cũng trong năm đó, tại hội
thảo “Thịt lợn sử dụng chất tăng trọng và những nguy cơ” tổ chức tại
Hà Nội, đại diện Cục Thú y đã đề xuất, phải giao cho một cơ quan nào
đó chịu trách nhiệm cụ thể, ví dụ như Cục An toàn vệ sinh thực phẩm
(Bộ Y tế) ngăn chặn hóa chất tạo nạc từ đầu nguồn. Với sự phối hợp
của các lực lượng công an, biên phòng, quản lý thị trường, chính
quyền địa phương cần phải phạt thật nặng những người kinh doanh vi
phạm.
Salbutamol và clenbuterol là những
chất độc hại đã bị Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO) và Tổ chức Y tế
Thế giới (WHO) đề nghị không sử dụng trong chăn nuôi từ lâu. Các nhà
khoa học cảnh báo, lượng chất này tồn đọng trong thịt gia súc sẽ gây
những nguy hại khôn lường cho người sử dụng. Ngoài ngộ độc cấp tính,
các chất này sẽ làm rối loạn chức năng tim và phổi, khiến tim đập
nhanh, huyết áp tăng, phù nề, liệt cơ, run cơ, đau đầu, choáng váng,
buồn nôn và thậm chí có thể tử vong.
Năm 2012, Bộ trưởng Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn Cao Đức Phát đã gọi hành động sử dụng chất cấm
trong chăn nuôi để kiếm lợi cho mình, nhưng làm hại đến sức khỏe của
rất nhiều người khác là tội ác. Và mỗi khi phát hiện dùng chất cấm
tràn lan, ông lại chỉ đạo tăng cường kiểm tra. Hôm 7/9 vừa qua, Bộ
trưởng tiếp tục ký công văn về việc tăng cường quản lý chất cấm
trong chăn nuôi.
Trung Quốc từng xử tử kẻ chủ mưu
sản xuất, kinh doanh clenbuterol và phạt nặng những người liên quan.
Thái Lan phạt tù 1-3 năm nếu dùng chất beta-agonist (clenbuterol,
salbutamol) trong chăn nuôi.
Có lẽ các cơ quan chức năng Việt
Nam cũng cần có một giải pháp mạnh mẽ hơn để xử lý vấn đề. Tội ác
này cần phải được trừng trị thích đáng.
Phạm Văn Thủ