Phát minh Thư viện

Vietsciences-Võ Thị Diệu Hằng
 

 

  Ptomémée  I Sôter (305-282 TCN). Là con ngoại hôn của vua Phillipe, bạn thơ ấu của Alexandre Le Grand. Ông là  một trong những  trung úy  tài ba nhất. Ông được thăng chức nhanh chóng  nhờ  tài  dụng binh và là bạn của  Alexandre. Ông lên chức Tổng đốc (satrape) Ai Cập từ 323-305 cho Hoàng đế Phillipe I và Alexandre IV

Khi Ðại Ðế Alexandre le Grand mất (356 - 323 TCC), Ptolémée, một trong những tướng quan trọng của ông, được  chia Ai Cập.  Muốn cho Alexandrie được triền vọng  tốt về văn hóa  và  thương mại tốt đẹp, ông cho xây cất  một trường  Ðại học, một  Hàn lâm viện và một thư viện.

 

Ptolémée II, người thừa kế  của ông, đã làm cho quy mô hơn. Thời đó những  vua chúa chia nhau đế quốc của  Ðại đế Alexandre đều muốn  tranh giành ành hưởng nhau.

Ptolémée  và những vị thừa kế của ông  đều lấy Sách làm dụng cụ của sự thông thái và quyền lực. Chỉ  để dùng cho vua còn dân  thì cấm.    Chỉ những  nhà thông thái và triết gia nào được  nhà vua trợ cấp mới được  đến thư viện.

 

 

Sau đó  Rome và Bysance cũng bắt chước gom góp sách. Muốn chất đầy tủ sách của họ,  dòng họ Ptolémée phải dùng mưu mẹo.

Bác sĩ  Gallien, đã ở  Alexandrie trong 5 năm, có kể lại là  mỗi lần tầu biển nào ghé đến đều bị khám xét và  bị giữ lại tất cả sách khi họ tìm thấy để  chép lại tất cả những sách bời những  nhà chuyên môn chép sách. Khi chép xong, những người ai Cập trả lại cho chủ nhân bản chép và giữ lại bản chính cho họ. Họ cũng mua  những sách với giá rất đắt. Vì  buôn bán sách có lợi, nên có những người   buôn sách giả. Họ đặt ra những tác giả "giả" của thời cổ. Chuyện này làm khó khăn cho những nhà viết sử.

Bắt đầu do Ptolémée Soter và sau đó  nhờ những chăm chút thận trọng của Demetrius de Phalere, đã cho đi mua  tất cả những sách trên thế giới với giá  rất cao và, theo S. Epiphane thì được  một bộ sưu tập gồm 54 800 cuốn. Joseph thì nói được  hai trăm ngàn quyển, còn Demetrius thì hy vọng được  năm trăm ngàn quyển. Tuy nhiên, Eusebe  bảo đảm rằng  khi Philadelphe - một thừa kế của Soter- chết, thư viện  này chỉ có  chừng  hai trăm ngàn quyển. Nhưng về sau,  những  vị thừa kế tiếp theo đã  làm giàu cho thư viện và cuối cùng  đã có được 700 000 quyển.  "Quyển " ở đây là những  cuộn sách (rouleau), nên  ít chữ hơn  quyển sách bây giờ.  Họ  đã mua của Nelée với giá  cao  kinh khủng một số tác  phẩm của  Aristote và  một số lớn  sách khác họ cho người tìm ở  Rome, Athènes, Perse,  Ethiopie...  

Ðã nhiều lần những tòa thư viện Alexandrie bị cháy, lần quan trọng nhất là vào thế kỷ thứ 3. Sách xem như bị đốt cháy hoàn toàn khi một vị Tướng Ả rập đã đốt  thư viện  năm 642 và 645

Ngày 16/10/2002, tổng thống Ai Cập Hosni Moubarak đã mời những vị quốc vương, tổng thống , những  vị lãnh Nobel, nhà thơ, văn và những nhà trí thức. Nền văn hóa phức tạp khổng lồ  bảy tầng , hình mặt trời, đã dự định  sẽ chứa 5 triệu quyển sách. Thư viện  Bibliotheca Alexandrina sẽ là thư viện to nhất thế giới , đã gom góp sách quý xưa nhiều nhất thế giới.  Trên  mặt tiền  bằng đá granit, có khắc  tất cả những mẫu tự của  thế giới.

Ðĩa thủy tinh và mái bằng  béton tượng trưng cho Mặt Trời mọc, là ký hiệu cho nền văn minh  cổ đại sông Nil

Thư viện có hệ thống ngăn  cháy.