Ðịnh luật Boyle-Mariotte

Huỳnh Ðức Thắng

 

Năm 1662, Robert Boyle (1) phát biểu định luật về sự nén của khí như sau: "Thể tích một chất khí tỷ lệ ngịch với áp suất mà nó nhận được".

Năm 1676, Edme Mariotte bổ túc định luật của Boyle bằng cách định rõ "ở nhiệt độ không đổi".

Ðịnh luật Boyle-Mariotte:

"Ở nhiệt độ không đổi, thể tích của một khí tỷ lệ nghịch với áp suất mà nó nhận được" (3)


Hiện tượng này rất quan trọng cho những người lặn dưới nước: họ thở khí nén dưới sâu, khi bơi lên, khí sẽ giãn nở là thể tích tăng. Nếu trong lúc bơi lên mà nín thở thì khí chứa trong phổi sẽ nở và làm căng phồng phổi đến mức làm vỡ những mô (tissus). Tai nạn này rất nghiêm trọng và có tên "áp suất dư của phổi"

Muốn tránh: Sau khi lặn xong, không bao giờ nín thở trong khi bơi lên (cho dù trong hồ bơi)
 

(1) Robert Boyle (1627-1691) nhà Hóa học người Ái Nhĩ Lan (xem bản đồ, Ireland màu xanh, bên trái của nước Anh [ United Kingdom])

(2) Edme Mariotte (1620 - 1684) nhà Hóa học người Pháp (xem bản đồ nước Pháp [France] màu nâu, phía dưới nước Anh)

(3) A température constante, le volume d'un gaz est inversement proportionnel à la pression qu'il reçoit.