2007.07.07
Trà Mi, phóng viên đài RFA
Du học Mỹ đã trở thành một hoài bão, một mục tiêu cháy bỏng đối với rất nhiều bạn trẻ ngày nay. Thế nhưng, chọn được một ngành học tốt, một trường đại học có chất lượng nơi xứ người quả là một việc không dễ dàng đối với các bạn học sinh-sinh viên trong nước do thiếu các nguồn thông tin đáng tin cậy.
Một sự chọn lựa sai lầm sẽ khiến các bạn lãng phí nhiều thời gian, công sức, và tiền bạc, mà có khi còn bị “tiền mất tật mang”, dở khóc dở cười nơi đất lạ. Làm sao có được sự hiểu biết chính xác về ngành học cũng như ngôi trường mà các bạn dự tính đăng ký theo học?
Để tìm lời giải đáp, Trà Mi có cuộc trao đổi với tiến sĩ Trần Văn Hiển, giáo sư trường đại học Houston-Clear Lake ở bang Texas, giám đốc phụ trách các chương trình cộng tác du học giữa đại học Houston và các trường ở Việt Nam:
Trà Mi: Là một người từng có nhiều kinh nghiệm đưa học sinh Việt Nam sang Mỹ du học, nhận xét chung của giáo sư về thị hiếu và xu hướng chọn trường của sinh viên Việt Nam khi quyết định đi du học ra sao?
Giáo sư Trần Văn Hiển: Thường bên Việt Nam hay bị lầm khi tin vào các dịch vụ du học. Những dịch vụ này chỉ giúp tìm cho học sinh tờ đơn I-20, tức mẫu đơn nhập học của một trường nào đó. Thông thường các trường bên Mỹ cho các mẫu đơn nhập học với điều kiện rất dễ dàng.
Với những mẫu đơn nhập học như thế, hàm ý họ muốn học sinh qua đây học tiếng Anh trước khi bước vào ngành học chính thức, nhưng lại không nêu rõ mà chỉ nói rằng nhận học sinh vào học thôi. Do đó, cho dù học sinh đăng ký một trường chất lượng mà trường đó không cho vào thẳng ngành học chính ngay thì mẫu đơn I-20 đó không đủ mạnh để các viên chức lãnh sự tin và cấp visa cho qua Mỹ du học.
Trà Mi: Nghĩa là khi đăng ký du học cần phải chọn trường nào đề ra những yêu cầu, điều kiện rõ ràng?
Giáo sư Trần Văn Hiển: Đúng rồi, ví dụ như đăng ký xin học cử nhân thì trường phải yêu cầu điểm TOEFL tối thiểu bao nhiêu. Đây cũng là điều kiện khiến đa số học sinh ở Việt Nam vất vả. Thường học sinh Việt Nam nghĩ rằng tiếng Anh họ khá nhưng điểm kỳ thi TOEFL lại không đủ để các trường bên này nhận vào thẳng chương trình học. Không đủ khả năng tiếng Anh thì học sinh sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi đi phỏng vấn xin visa.
Do đó, bây giờ nếu có được những tổ chức của Việt Nam hay của Hoa Kỳ làm những website tin tức du học thì rất tốt. Một nguồn thông tin tương đối uy tín hiện nay ở Hà Nội và Sài Gòn là tổ chức gọi là IIE, tức Institute of International Education. Người nào muốn biết về những thông tin du học hoặc về các trường ở Mỹ thì nên tìm đến hai nơi này. Ngoài ra, cũng có thể tìm đến cơ quan văn hoá Hoa Kỳ có hai cơ sở ở Sài Gòn và Hà Nội để có được thông tin chính xác về du học.Giáo sư Trần Văn Hiển
Trà Mi: Giáo sư nói rằng những sai lầm đầu tiên của học sinh khi đăng ký du học Mỹ từ Việt Nam là đi qua con đường dịch vụ. Thế thì làm thế nào để có thể tránh được những sai lầm đó? Lời khuyên của giáo sư như thế nào?
Giáo sư Trần Văn Hiển: Yếu tố đầu tiên học sinh cần có mẫu I-20 được chấp nhận vào thẳng ngành học chính mà không qua các lớp học tiếng Anh. Kế đến, học sinh cần biết rõ về ngành muốn theo học, trường dự định theo học, và cần chọn những ngành học mà khi trở về Việt Nam có khả năng phục vụ và làm việc.
Đó là những điều kiện tốt giúp đi xin visa thuận tiện. Còn nếu ứng viên mù mờ, không biết trường định theo học ra sao, tiếng Anh không giỏi, cứ học thuộc lòng mấy câu hỏi đáp thông thường khi đi phỏng vấn ở lãnh sự quán, thì nếu bị hỏi những câu khác đi thì bị rớt ngay.
Trà Mi: Để có được sự chuẩn bị tâm lý tối thiểu như vậy, các học sinh, sinh viên Việt Nam cần tìm hiểu các nguồn thông tin ở đâu?
Giáo sư Trần Văn Hiển: Tôi đi về Việt Nam thường xuyên nên biết rằng ở Việt Nam không có những nguồn thông tin đầy đủ, chính thức về du học. Các dịch vụ, có thể là những người ở Việt Nam hoặc những Việt kiều từ Mỹ về làm, luôn nói tốt để thu tiền khách trước mà thôi.
Do đó, bây giờ nếu có được những tổ chức của Việt Nam hay của Hoa Kỳ làm những website tin tức du học thì rất tốt. Một nguồn thông tin tương đối uy tín hiện nay ở Hà Nội và Sài Gòn là tổ chức gọi là IIE, tức Institute of International Education. Người nào muốn biết về những thông tin du học hoặc về các trường ở Mỹ thì nên tìm đến hai nơi này. Ngoài ra, cũng có thể tìm đến cơ quan văn hoá Hoa Kỳ có hai cơ sở ở Sài Gòn và Hà Nội để có được thông tin chính xác về du học.
Tâm lý chung của học sinh Việt Nam khi đi xin visa thường theo kiểu “mì ăn liền”, chứ không nghĩ đến việc bỏ thời gian trao dồi tiếng Anh, tìm hiểu về các trường và ngành học, cũng như các điều kiện để có thể vào thẳng ngành học không phải qua các lớp tiếng Anh.
Nếu không có các bước chuẩn bị này mà chỉ biết tìm đến sự giúp đỡ của các dịch vụ thì xác suất được visa rất ít. Các viên chức lãnh sự quán họ rất chuyên nghiệp, họ biết ngay đó là những người đi đối phó với mục đích là qua đến Mỹ cái đã. Cho nên, thường những trường hợp như vậy sẽ không được cấp visa. Tôi thành thật khuyên các bạn bên Việt Nam muốn đi du học mà thấy xác suất xin visa của mình không được 90% trở lên thì không nên đi xin, vì mỗi lần bị từ chối visa lần sau trở lại thì tỷ lệ thành công cũng bị giảm đi rồi, vì người ta nghĩ rằng mình là người không đáng tin.
Trà Mi: Nhiều người đăng ký một trường cao đẳng cộng đồng thay vì xin vào đại học vì cho rằng con đường này dễ đi hơn. Sự lựa chọn này lợi hại ra sao? Khi chọn một trường du học, sinh viên cần đặc biệt lưu ý những điều gì? Các yếu tố nào phải ưu tiên cân nhắc đầu tiên? Mời quý vị theo dõi phần trao đổi tiếp theo với tiến sĩ Trần Văn Hiển trong chương trình sau.