Mục-liên tu
đạo
1
Tích xưa Đức Bụt Mục-Liên
Thương mẹ tìm đến Tây-thiên tu-hành
Ba năm chứng-quả viên-thành
Một bát một mình nhẫn-nhục từ-bi
Mẹ ác bị đày
5
Thanh đề (tên mẹ)
từ thủa sinh-li (sinh ra)
Tội nặng, sa ngục A-tì khốn thay !
Diêm-vương đôi-hỏi (vặn
tra) đòi ngày (nhiều
ngày)
Dương-gian thiện ác, biết hay ca (t.c.
: tại) lòng
Khán-quan kiểm-bộ tiên-đồng (
kẻ coi sổ giữ ngục)
10
Mở sổ ròng-ròng biết sự ngay gian
Thanh-đề nết ở đá-đoan (t.c.
đa-doan)
Thấy người đói khát cơ-hàn chẳng thương
Sát-hại lục-súc ngưu dương (trâu
dê)
Tổn tha vật-mệnh (sinh-mệnh
chúng), phỉ (nhạo)
thường báng tăng
15
Cho nên quả-báo chẳng hằng (quái
gỡ)
"Nhị tác nhị thụ" (mầy
làm mầy chịu), đọa chưng (rơi
vào) U-đồ (đường
tối:Âm-phủ)
Mục-liên tìm
mẹ
Con tìm mười cửa Phong-đô
Chẳng thấy từ-mẫu, biết hồ (biết
là) làm sao
Trở về bạch Bụt thấp cao :
20
((Còn có ngục nào, vâng phép lại đi ))
Bước qua khỏi dặm Bách-kì
Coi thấy cửa ngục thành-trì ghê thay !
Tích-trượng (gậy bít
thiếc) cầm ở ca (t.c:
8) tay
Gõ vào cửa ngục, mở bày song-song
25
Ngưu-đầu ngục-tốt (kẻ giữ
ngục có đầu trâu) tây đông
Vâng phép đều cùng phóng xá tội-nhân
Thấy mẹ khổ-hải (bể khổ)
trầm-luân
Bằng dao cắt ruột mười phần quặn đau
Thanh-Đề mới bảo trước sau:
30
(( Mẹ phải cơ-cầu (đói
khổ), nhiều nỗi gian-nguy
(( Từ ngày thác xuống Âm-ti
(( Mẹ phải cầm ngục A-tì khốn nay
(( Ơn con báo-bổ làm chay
(( Phá được ngục nầy, mẹ mới thoát thân
35
(( Chẳng còn bén chút phàm-trần
(( Tổ-tiên nội ngoại, song-thân hoà đồ (tất
cả)
(( Được ngồi cửu-phẩm (cao
chín bậc) Tiên-đô
(( Tống-thực Thiên-trù (bếp
Trời cho ăn), hỉ-xả từ-bi ))
Cứu mẹ khỏi tù
Mục-Liên thủa ấy mới đi
40 Tìm chẳng thấy mẹ,
ngồi thì hoà (cả)
lo
Mười tám cửa ngục rạc (t.c.
giam) tù
Thương mẹ thay là! Tìm chẳng thấy đâu
Dòng-dòng nước mắt thấm bâu (t.c.tay
áo; ng: dâu)
(( Mẹ ơi mẹ hỡi ! ở đâu
? Thương nầy ! ))
45
Bụt bảo Mục-Liên rằng bay (t.c.
như vầy) :
(( Mẹ Ngươi bấy-chầy (bấy
lâu) cầm ở Phong-đô
(( Mười tám cửa ngục rạc tù
(( Non cao cồn-cộn, Phong-đô rái dàng (đáng
sơï) ! ))
Mục-Liên coi thấy chẳng đang
50
Tay cầm tích-trượng gõ ngang cửa tù
Thanh-Đề ra hỏi sự-do:
(( Người nào hay đến Phong-đô chốn nầy ? ))
Mục-Liên thưa lời rằng bay (45)
(( Tớ đi tìm mẹ chốn nầy, là Nuôi (t.c.
thưa Ông)
55
(( Bụt đã bảo tớ mọi lời
(( Ơn Nuôi (t.c. Ông, Bà)
đòi bảo mẹ nầy ra đây ))
Quỉ-sứ vào bảo một giây (chóng)
:
(( Có Mục-Liên Thầy tìm mẹ phu-nhân ))
Thanh-Đề mãng (t.c. nghe)
tiếng, than thân :
60
(( Mục-Liên tên ấy,
phu-nhân khôn (khó)
nhìn
(( Dương-gian, là vóc (thân)
con min (t.c. ta)
(( Tên thì (ng: ngày)
chẳng phải Mục-Liên đâu là ))
Quỉ-sứ khi ấy lại ra:
(( Mục-Liên chẳng phải con bà thân-sinh ))
65
Mục-Liên lại bảo phân-minh
Dẫn-dụ sau trước chân-tình cho hay:
(( Mẹ sinh ra vóc (61)thật
rày
(( Xuất-gia làm Thầy, cải hiệu Mục-Liên
(( Đêm ngày thương mẹ đi tìm
70
(( Bụt cho một trượng tích-kim (thiếc)
con gầy (gậy b.â.)
(( Thấy vậy tìm đến chốn nầy
(( Ơn Nuôi (56) ngày
rày bảo Mẹ ra đây ))
Quỉ-sứ vào bảo một giây (57)
Thanh-Đề mừng giã các rày tù-nhân :
75
(( Con tôi có nghĩa thập-phân (hoàn-toàn)
(( Xin ra cho biết, kẻo phần đợi trông ))
Thanh-Đề ra cửa Đông-phong
Mục-Liên coi thấy cúc-cung (cúi
mình) tạ-từ
Đôi hàng nước mắt bằng mưa
80
Ôm mẹ hoà (t.c.
ma) khóc qua ư (t.c.
quá chừng) thương nầy:
(( Thì-vần (vận b.â.)
quả-báo chẳng tây (t.c.
tư, riêng)
(( Nhị tác nhị thụ" (16),
ai rày chịu cho
(( Bấy-chầy (46) Mẹ
thác Phù-Đồ (Âm-phủ)
(( Mẹ ôi! Quả-báo Phong-Đô nhật-dà (dạ
b.â.: đêm ngày)
85
(( Áo-ăn (ăn-mặc)
làm thấy xấu-xa
(( Ba năm tù-rạc thật là gian-nguy
(( Bây-giờ chẳng có của chi
(( Thì-trân quả-thực (trái ngon đúng mùa) Mẹ thì
xá (t.c.
hãy) ăn))
Mẹ còn tính ác
Lòng (mẹ)
còn toan ( nghĩ
) dữ làm ngần (t.c.
quen)
90
Ăn chuối bỏ vỏ; tù-nhân ăn mày
Chẳng cho, lấy chân đạp dày
Mục-Liên coi thấy, thương thay cong (t.c.:trong)
lòng :
(( Thể-âu (t.c.hẵn là)
quả-báo làm xong (t.c.
thật thế)
(( Ước làm sao khỏi thoát vòng u-minh ))
95
Mục-Liên niệm-cứu hương-kinh
Hoá bát cơm trắng, hoá hình mẹ ăn
Thanh-Đề chịu chẳng làm ngần (89)
Và chưa đến miệng, cơm rày (liền
?) ra than
Mục-Liên nước mắt hoà (t.c.cả)
chan (đầy)
100
(( Mẹ ơi mẹ hởi! Bàn-hoàn (bâng-khuâng)
thương thay!
(( Thể-âu (93)
quả-báo còn chầy (t.c.lâu)
(( Mẹ con nhiều nỗi đắng cay trăm đường ))
Mẹ bị thêm
kiếp chó
Thanh-Đề chịu những tư-lương (lí-luận)
Đọa làm thân chó, chực trường (dài)
ba năm
105
Dòng dòng nước mắt chiêu đăm (t.c.tả
hữu)
Chịu làm thân chó cổ câm (kim) khác loài
No (t.c.đủ)
ngày mới được làm người
Vì chưng quả-báo chẳng sai đâu là
Thụ tội khốn-khổ ai qua
11O
Rày mới cốc (t.c.:biết)
tính, sự nầy biết hay
Nhớ ơn có Mục-Liên Thầy
Minh tâm kiến tính (rõ
tâm thấy tính) thuả nầy ai qua
Dựng làm Thủy Lục trai-gia (lễ
chay thủy bộ)
Kim-ngân châu-báu phát ra làm ngần (89)
115
Trước là báo đức từ-thân
Sau là Thất-tổ (bảy đời
trên cha) trầm-luân hoá-hồn
Mục-liên cứu
mẹ
Cùng nhờ Đại-Pháp Không-môn
Bao nhiêu hoành-mệnh (sinh
mệnh) đẳng-hồn thoát ra
Tụng kinh liên-tiếp nhật-dà (84)
120
Khai phương (mở lối),
phá ngục khắp hoà (cả)
làm nơi (các chỗ)
Chuyển luân (quay bánh xe)
Pháp, trống vang trời
Thỉnh Thập-phương Phật hộ nơi chứng-đàn (đàn
cầu xin)
Thinh-văn (đệ-tử được
nghe Phật) Bồ-tát hai bên
Đồng trợ công-đức mạn-viền (viên
b.â: đầy đủ) thuả nay
125
Tụng kinh Huyết-bồn (tên
kinh gán cho Mục-liên) khi nay
Trung-Nguyên (lễ rằm
tháng bảy) xá tội thoát rày Phong-Đô
Bao nhiêu địa-ngục lao-tù
Cùng được thoát cả Tiên-đô thanh-nhàn
Mục-Liên cứu
mọi người
Mục-Liên nhớ đức Từ-nhan
130
Mãn-viên (124)bát-độ
(dựng đặt) trai-đàn tiến-tu
Huyết-bồn (125) đẳng
chúc Cửu-Ngu (chín đời
si-mê ?)
Nhiễu đàn tam táp (đi
quanh đàn ba vòng) Phong-Đô rành-rành
Bao nhiêu tù-ngục lạc-hình (trại
giam)
Bụt liền xá tội, siêu-sinh làm ngần (89)
135
Thanh-Đề từ ấy thoát thân
Khỏi loài cầm thú cổ-câm (kim)
từ rày
Nhờ ơn có Mục-Liên Thầy
Các các môn ngục đều rày hoá Tiên
Ai ai hưởng lộc tự-nhiên
140
Thất- tổ Cửu-huyền (chín
đời trước) đều được hoá sinh
lễ trung-nguyên và dòng tam-giáo
Cam-lồ (sương ngọt)
nước rưới tĩnh-thanh (trong-trẻo)
Làu-làu kim-tướng (mình
Phật) toạ bình (màn
che) liên-hoa
Thiều (đàn),
tiêu (sáo),
nhạc vỗ, xướng ca
Bảy hàng cây báu rà-rà nở đua
145
Trung-Nguyên (126)
phóng-xá lao tù
Mục-Liên tiếp-dẫn, Diêm-phù sạch không
Từ rày đắc đạo thành công
Muôn năm hưởng phúc, Quốc-trung khoẻ bền
Viên-dung (thông suốt)
báu-phiệt (bè từ-bi)
vạn tuyền
150
Hữu tội, vô tội, thoát liền lâng-lâng
Thủy thanh (nước trong)
nguyệt hiện trừng-trừng (suốt
suốt)
Một cơn gió thổi quét chưng (t.c.
ấy) bụi trần
Ai ai đội đức Hoàng-ân (nhà
Vua)
Thập-bát địa-ngục làm ngần (89)
hỉ-hoan
155
Ngưu-đầu, mã-diện thiên ban (nghìn
thứ quỉ giữ ngục)
Đều thì phóng-xá khải-hoàn (thắng
về) Thiên-quân (đồn
Trời)
Khuyên người thiện-tín xa gần
Xá (t.c.hãy)
tu cho chín, chữ nhân chớ dời
Độc dữ quả-báo vô-sai
160
Ai hoà (t.c.mà)
giữ được, ấy mai được tuyền
Hạnh nầy truyền để thiên niên (nghìn
năm)
162
Mục-Liên thành Phật, thành Tiên chép làm
Nam Mô a-di-đà phật
Thiên-Tử Vạn vạn niên chi thọ
Paris ngày trước Trung-nguyên năm Giáp Tuất
Phật-lịch 2538 (C.l. 1994)
Hoàng Xuân-Hãn phiên-âm từ bản Nôm và chú-thích
Bông Hồng cài áo
Bồ-tát
người Bắc-Ấn-độ, vốn tên Maudgalyâyana, hoặc
Moggalâna. Người Trung-quốc đã phiên ra chữ Hán mà
ta đọc là Mục-kiện-liên hoặc gọi tắt là Mục-liên.
Mục-liên là một trong mười vị đệ-tử cao nhất của đức
Phật. Là con nhà phú-hữu, trái ý với cha mẹ, Ngài đi
tu đạo Bà-la-môn, thành bực thầy có tới năm mươi
đệ-tử, và nổi tiếng giỏi các phép thần-thông. Nhưng
chưa toại ý với đạo-lí mình đã học, Ngài kết bạn với
một đồng-chí xá-lị-phất (cariputra ) đến kinh-đô
Vương-xá-thành ( Radjagriha ) của nước mình
Ma-kiệt-đề (Magadha ) để học-hỏi sáu thầy Bà-la-môn
nổi tiếng. Nhưng cũng không toại nguyện. Trong sáu
thầy ấy, có San-xà-da ( Sajaya ) mách cho biết rằng
thái-tử Thích-ca-mâu-ni (çakyamouni) đã tu đắc-đạo
và sắp tới Vương-xá-thành thuyết-pháp. Hai người bèn
đợi. Lại có bạn của Xá-lị-phất là Át-bệ ( Açvajit )
đem đạo-lí của đức Phật kể lại cho nghe, hai người
xin qui-y và theo đức Phật, rồi nên hai vị đệ-tử rất
cao trong Phật-giáo. Đức Phật đã rất chú-trọng đến
hai người, khẳng-định rằng cả hai sẽ thành Phật, và
coi Mục-liên là đệ-tử thần-thông bậc đầu.