Analyser un verbe

Vietsciences-Võ Thị Diệu Hằng         28/07/2007  
 

Chương trình văn phạm pháp văn

I) Định nghĩa:

Động từ là chữ quan trọng nhất trong câu, dùng để diễn tả trạng thái (Elle semble émue, ils sont contents) hay hành động do chủ từ làm ra (ma mère me caresse) hay bị động (je suis caressé par ma mère).
Bảng tóm tắt:
 

Verbe d'état : Être, sembler, paraître, devenir, rester, demeurer, se montrer, se trouver, se révéler, s’appeler, avoir l’air, passer pour, être traité pour, être pris pour, être élu, être fait, être proclamé..
Verbe d'action voix active

voix passive

Verbe pronominal
Verbe transitif có COD : verbe transitif direct

có COI: verbe transitif indirect
Verbe intransitif không có complément d'objet
Mode :  indicatif : có 8 temps - Le présent; 2 - L'imparfait; 3 - Le passé simple; 4 - Le futur simple; 5 - Le passé composé; 6 - Le plus-que-parfait; 7 - Le passé antérieur; 8 - Le futur antérieur.

conditionnel:   présent, passé 1ère forme, passé 2ème forme

 subjonctif, impératif , infinitif, participe :  présent, passé

gérondif : là verbe + ant, chỉ sự việc đang xảy ra cùng một lúc
Temps présent, imparfait, futur, passé, plus-que-parfait
Personne première, deuxième, troisième
Nombre singulier, pluriel
Forme affirmative, négative, interro-négative

Động từ thay đổi tùy mode (7 mode), temps (18 temps), voix (active (chủ động) hay passive (bị động), personne (ngôi 1, 2, 3), nombre (số ít, nhiều). Dưới dạng participe passé, nó còn thay đổi theo giống (genre ; masculin: giống đực, féminin: giống cái)

Muốn diễn tả một động từ, phải nói đầy đủ những yếu tố trên.

Có hai loại verbes: verbes d'état và verbes d'action

 

II) Verbe d'état

Dùng để diễn tả trạng thái của chủ từ. Chủ từ có thể là danh từ hay đại danh từ.
Một tĩnh từ có sự hiện diện của verbe d'état, sẽ có chức vụ làm attribut du sujet
Être, sembler, paraître, devenir, rester, demeurer, se montrer, se trouver, se révéler, s’appeler, avoir l’air, passer pour, être traité pour, être pris pour, être élu, être fait, être proclamé... là những verbes d'état


Verbe d'état là verbe attributif, vì nhiệm vụ của nó là attribut.

Thí dụ:
Elles semblent méchantes
méchantes: adjectid qualificatif, féminin pluriel, attribut du sujet "elles"


Muốn biết một verbe attrubutif, thay thế nó bằng verbe "être".
Ils ont l'air content (Họ có vẻ hài lòng), có thể thay "avoir l'air" bằng "être": Ils sont contents => avoir l'air = verbe d'état =verbe attributif
Elles semblent méchantes (họ có vẻ dữ) , có thể thay bằng "Elles sont méchantes" => sembler = verbe d'état
 

III) Verbe d'action

Verbes d'action diễn tả một hành động do chủ từ gây ra (Il jette un livre. nous réfléchissons. L'arbre est planté.)

  1) Voix

được trình bày dưới 3 dạng tùy vị trí của chủ từ đối với hành động mà động từ diễn tả, gọi là voix.
a) Voix active: khi chính chủ từ làm động tác đó (Toàn mange la pomme : "Toàn" chủ từ cho "mange")
b) Voix passive: chủ từ bị động (La pomme est mangée par Toàn: chủ từ pomme không làm gì hết, mà bị Toàn ăn. Chính Toàn làm động tác "ăn", nên "pomme" là sujet apparent cho "mange".)
Verbe d'action có thể transitif hay intransitif
c) Voix moyenne :Có những nhà văn phạm xem verbe pronominal giống như một voix moyenne. Có những động từ chỉ hiện diện dưới voix pronominale: se moquer de, se méfier de, se souvenir de...
Sau khi biết voix của verbe, thì phải xác định ý nghĩa của verbe, là transitif hay intransitif

 

2) Mode

Dù với voix nào thì cũng có 7 mode :

    a) mode indicatif

    b) mode subjonctif

    c) mode conditionnel

    d) mode participe, impératif, infinitif

    e) mode gérondif

Sau khi xác định rõ ràng mode (thể), thì phải xác định temps

  3) Temps:

 Temps: thời gian xảy ra hành động, gồm présent, imparfait, futur, passé, plus-que-parfait

 

  4) Personne + nombre:

   Ngôi thứ và Nombre (số ít, nhiều)

Ngôi thứ Số ít Số nhiều
1 je nous
2 tu vous
3 il, elle, on ils, elles

 

  4) Forme (dạng)

Có 3 forme:
a) forme affirmative (Il parle),
b) forme interrogative (Parle-t-il?),
c) forme interro-négative (kết hợp cả hai dạng nghi vấn và phủ định: Ne parlera-t-il pas?).
 

IV) Verbe transitif

    1) Verbe transitif direct:

Động từ có một complément d'objet direct (COD) để bổ nghĩa cho nó được gọi là verbe transitif direct (ngoại động từ)
Thí dụ động từ "ăn" , hỏi "ăn cái gì?" , trả lời "trái cam". "trái cam là bổ ngữ cho "ăn" , vậy "ăn" là một verbe transitif direct .


   2) Verbe transitif indirect:

Động từ có một complément d'objet indirect (COI) được gọi là verbe transitif indirect
Je pense à ma mère. "Penser" là một verbe transitif indirect vì giữa "pense" và "ma mère" có préposition "à"
 

V) Verbe intransitif

Còn động từ "đi", không thể hỏi "đi cái gì?", nên nó không có COD hay COI, vậy "đi" là một verbe intransitif (nội động từ)
Những động từ chia với auxiliaire "être": Khi các động từ chia ở temps composé, như passé composé hay plus-que-parfait, passé 1ère, 2ème forme..., phải hỗ trợ thêm một động từ "avoir" hay "être", lúc này, hai động từ avoir và être không có nghĩa "có" hay "là" như thường lệ, nó chỉ dùng để giúp động từ chính, người ta gọi nó là "auxiliaire" (trợ động từ)
Tất cả mọi động từ đều dùng auxiliaire "avoir" để chia các temps passé, trừ 12 verbe chính sau đây (và động từ "choir" , nhưng động từ này xưa rồi, bây giờ người ta dùng "tomber") là chia với auxiliaire "être"


aller, venir (đi, về)
arriver, partir (tới, ra đi)
entrer, sortir (vô, ra)
monter, descendre (lên, xuống)
naître, mourir (sinh ra, chết)
rester, tomber (ở lại; té, rơi)

Monter, descendre: Đặc biệt hai động từ này có thể là verbe transitif direct, nếu nó COD.

Thí dụ:
Monter une armoire = lắp ráp một cái tủ
Monter , descendre un enfant = dẫn đứa nhỏ lên , xuống cầu thang
Descendre un tableau: hạ bức tranh xuống, descendre un avion: bắn rớt máy bay...

 

VI) Analyser un verbe :

 là làm rõ ràng fonction (chức vụ), nature (loại), forme (dạng) của động từ đó
fonction : Nêu ra mệnh đề, câu mà động từ ra lệnh


nature : Nêu dạng infinitif của nó (nguyên mẫu), verbe attributif hay transitif, intransitif, impersonnel, pronominal


forme :
Nêu lên
  mode ::(có 7 modes. 4 modes personnels gồm L'indicatif, le conditionnel, l'impératif và le subjonctif và 3 modes impersonnels gồm L'infinitif , le participe (participe présent và participe passé) và gérondif.
  temps : présent, futur, passé, plus-que-parfait
  personne : có 3 loại personne, 1ère personne gồm je, nous. 2ème personne gồm tu, vous và 3 ème personne có il, elle, ils, elles)
  nombre (voir personnes grammaticales), la
  voix :passive hay active cho verbe transitif direct..

Chú ý : có nhiều locution verbale (động từ đi kèm theo một danh từ), không thể analyser riêng rẽ từng chữ vì tách rời ra sẽ không đúng nghĩa, mà phải xem locution verbale này như một verbe. Thí dụ avoir froid, chaud, avoir faim, prendre forme, perdre pied, rendre justice... 


Je vois les gens danser = je vois les gens qui dansent


vois= verbe voir, transitif direct, voix active, indicatif présent, 1ère personne du singulier
danser = verbe danser, intransitif, infinitif présent


Les enfants rient
rient = verbe rire, intransitif, troisième groupe, mode indicatif, temps présent, 3ème personne du pluriel, voix active, forme affirmative.

Xem "Table de conjugaison" Bảng chia động từ dùng để làm mẫu cho các động từ khác có cùng tính chất và có những tận cùng (terminaison) giống nhau
 

Conjugaison du verbe RESTER

Temps

 Forme active

Mode indicatif
Présent Je reste
Imparfait Je restais
Passé simple Je restai
Passé composé Je suis resté(e)
Passé antérieur Je fus resté(e)
Plus-que-parfait J'étais resté
Futur simple Je resterai
Fut antérieur Je serai resté(e)
Futur du passé Je resterais
Fut anté passé >Je serais resté

Mode conditionnel
Présent Je resterais
Passé 1ère forme Je serais resté(e)
Passé 2ème forme Je fusse resté(e)

Mode impératif
Présent Reste

Passé

 Sois resté

Mode subjonctif
Présent Que je reste
Imparfait Que je restasse
Passé Que je sois resté(e)
Plus-que-parfait Que je fusse resté(e)

Mode infinitif
Présent Rester
Passé Etre resté(e )s

Mode participe
Présent Restant
Passé Étant resté(e)s

Mode gérondif
Présent En restant

Chú ý:

1) Dạng của verbe trong temps composé:

Những temps composé chia với auxiliaire avoir hay être: chỉ auxiliaire mới bị chia (thay đổi), còn verbe sẽ ở dưới dạng participe passé.

Auxiliaire là trợ động từ, không có nghĩa riêng của nó, mà chỉ giúp chia động từ theo mode, theo temps mình muốn. Tiếng Pháp có hai auxiliaire là "Avoir" và "Être" cũng như trong tiếng Anh, ta dùng "Have" và "Will" để chia những động từ ta cần.

Thí dụ trong câu:

J'ai un perroquet. "ai" là verbe "avoir" nghĩa là "có".

 Nếu dùng temps passé composé, verbe "avoir" sẽ trở thành participe passé "eu", và ta phải thêm auxiliaire "avoir" vô:

J'ai eu un perroquet.

2) Dùng auxiliaire nào?

Phần lớn các verbe dùng auxiliaire "AVOIR", trừ 13 verbes dùng auxiliaire "ÊTRE" và tất cả các verbes pronominaux (có "SE" đằng trước) đều dùng auxiliaire "ÊTRE".

Trừ 13 verbes chia với auxiliaire "ÊTRE":

Aller, venir - arriver, partir - entrer, sortir - rester, tomber - naître, mourir - monter, descendre và choir (= rơi, ngã,  động từ cũ xưa ít dùng có nghĩa giống "tomber")

3) Vị trí các động từ với nhau:

Các động từ thay đổi khi đứng sau auxiliaire hay một động từ khác:

* Đứng sau auxiliaire, động từ biến đổi thành participe passé

* Đứng sau một động từ khác, động từ phải ở thể infinitif (nguyên mẫu)

Thí dụ:

Il a fallu aller voir courir les poules

Đọc bài liên quan:

Le Temps

 

 

Indicatif
 Présent      Passé composé
 
je pars
tu pars
il part
nous partons
vous partez
ils partent
 		  
je suis parti
tu es parti
il est parti
nous sommes partis
vous êtes partis
ils sont partis
 
Imparfait   Plus-que-parfait
 
je partais
tu partais
il partait
nous partions
vous partiez
ils partaient
 		  
j' étais parti
tu étais parti
il était parti
nous étions partis
vous étiez partis
ils étaient partis
 
 Futur    Futur antérieur
 
je partirai
tu partiras
il partira
nous partirons
vous partirez
ils partiront
 		  
je serai parti
tu seras parti
il sera parti
nous serons partis
vous serez partis
ils seront partis
 
 Passé simple    Passé antérieur
 
je partis
tu partis
il partit
nous partîmes
vous partîtes
ils partirent
 		  
je fus parti
tu fus parti
il fut parti
nous fûmes partis
vous fûtes partis
ils furent partis
 
 

Conditionnel
 Présent     Passé 1ère forme  
  
je partirais
tu partirais
il partirait
nous partirions
vous partiriez
ils partiraient
 		  
je serais parti
tu serais parti
il serait parti
nous serions partis
vous seriez partis
ils seraient partis
 
Passé 2ème forme
je  fusse parti
tu   fusses parti
il  fût parti
nous   fussions partis
vous   fussiez partis
ils   fussent partis

 

 Subjonctif
Présent    Passé  
 
que je parte
que tu partes
qu' il parte
que nous partions
que vous partiez
qu' ils partent
 		  
que je sois parti
que tu sois parti
qu' il soit parti
que nous soyons partis
que vous soyez partis
qu' ils soient partis
 
 Imparfait    Plus-que-parfait  
 
que je partisse
que tu partisses
qu' il partît
que nous partissions
que vous partissiez
qu' ils partissent
 		  
que je fusse parti
que tu fusses parti
qu' il fût parti
que nous fussions partis
que vous fussiez partis
qu' ils fussent partis
 
 

Impératif
Présent Passé
pars
partons
partez
 		 sois parti
soyons partis
soyez partis
 
Participe

 
Présent Passé
partant
 		 parti
partie
partis
parties