IV/
Mất nước và
lang thang
Ibn Séoud sinh
ra trong hoàn cảnh đó, ở Ryhad,
năm 1881, cha mẹ đặt tên là
Abdul Aziz. Thờ đó, bán đảo A
Rập chia ra làm mười lăm, mười
sáu tiểu bang, Ryhad là kinh đô
của tiểu bang Nedjd, ở trung
tâm bán đảo.
Thân mẫu ông là
con gái một hào mục ở phương
Nam, thân phụ ông, Abdur Rahman
là bào đệ của quốc vương Nejd.
Vốn mộ đạo, Adbdur Radman sống
cuộc đời khắc khổ như các nhà tu
hành: nhà cửa không trang hoang
gì cả, không uống rượu, hút
thuốc, không ăn đồ ngon, không
bận đồ lụa, cấm người trong nhà
ca hát, suốt ngày đăm đăm tụng
niệm, không bao giờ nụ cười hiện
trên môi. Tuy là hoàng thân,
nhưng nghèo: xứ Nedjid vốn chỉ
có cát và đá, mà kinh đô Ryhad
mấy chục năm trước bị ngưòi Thổ
tàn phá, vẫn chưa xây cất lại
được, và luôn luôn bị quốc vương
tiểu bang Hail dòm ngó. (Coi
bản đồ sau 1918 trên)
Tới tuổi đi học,
Abdul Aziz, theo lệnh cha vào
nhà tu học thuộc lòng kinh
Coran, tới bảy tuổi đã phải theo
người lớn dự lễ và tụng kinh mỗi
ngày năm lần ở giáo đường. Tám
tuổi đã biết cầm gươm bắn súng,
cưỡi ngựa, phi nước đại mà không
cần yên, cương. Phải đi theo các
thương đội khắp xứ để tạp ch(u
cực khổ, chân đi không trên
những phiến đá nóng như nung. Ăn
uống thì chỉ có một nắm chà là
và một bầu nước giếng. Ngủ thì
có khi chỉ ba giờ một đêm, và
sáng nào cũng phải dậy hai giờ
trước khi mặt trời mọc, dù là
mùa đông, gió bấc thổi buốt tới
xương cũng vậy.
Nhờ tiên thiên
rất mạnh, Abdul Aziz chịu được
những cực khổ đó -sau này ông
cao tới hai thước năm phân, to
lớn như một người khổng lồ- hoạt
động suốt ngày không nghỉ, thắng
tất cả bạn bè trong những cuộc
vật lộn và chạy đua. Tính tình
nóng nảy: mỗi lần nóng giận thì
mắt đó ngầu, nhưng cơn giận
nguôi đi thì lại vui vẻ, hòa
nhã.
Sở dĩ thân phụ
ông tập cho ông sống khắc khổ là
muốn cho ông lập được sự nghiệp
lớn. Hồi bảy tuổi có lần ông
nghe cha dạy:
"Con phải
hiểu bổn phận của con. Sau này
con phải thống nhất tổ quốc và
con sẽ gặp nhiều trở ngại. Con
phải tập sống một đời thiếu
thốn, chiến đấu, và tập trung
ý nghĩ vào mục đích duy nhất đó.
Đừng bao giờ thất vọng vì nghịch
cảnh. Và khi nào thấy mù mịt
trên đường đời thì con phải chịu
kiên nhẫn, đợi lúc Chúa chỉ dẫn
cho".
Suốt đời ông nhớ
lời gia huấn đó, và cũng nhớ bài
học kinh khủng sau này nữa.
Như trên tôi đã
nói, hai tiểu bang Hail và Nedjd
vốn có hiềm khích với nhau. Đầu
năm 1890, quốc vương Hail là
Rachid đem quân diệt hai người
anh của Abdur Rahman, chiếm kinh
đô Ryhad , đặt một viên tướng
là Salin làm thống đốc Ryhad.
Theo tục thì Rahman được lên
ngôi kế vị hai anh. Salim muốn
từ cho tuyệt hậu họa, ngoài mặt
làm bộ thân mật, xin được vô yết
kiến Rahman, nhưng dặn các lính
thị vệ theo hầu là hễ khi nào có
gia đình Rahman hội họp đủ mặt ở
đại diện thì sẽ bủa vây và giét
cho không còn một đứa con đỏ.
Rahman biết được
âm mưu đó, ra tay trước. Khi
Salim làm lễ rồi, ung dung gnồi
uống cà phê, bỗng ngó chung
quanh hỏi:
- Thưa Ngài, tôi
muốn được tỏ lòng tô kính tất cả
gia đình của Ngài, vậy Ngài có
thể cho vời chư vị đó lại cả đây
được không?
Thì Rahman rút
ngay con găm ra và tất cả bộ hạ
tuốt gươm ùa vào trong điện,
trói Salim lại , giết tên lính
thị vệ của y, rồi quẳng Salim
xuống một giếng nước. Abdul Aziz
lúc đó mới mười tuổi, đứng sau
lưng một tên nô lệ lực lưỡng,
có bổn phận che chở cho ông,
kinh khủng nhìn cảnh chém giết
ghê gớm đó. Mình ông vấy máu và
hình ảnh khắc ghi trong đầu ông.
Sau này nhắc lại chuyện ấy, ông
bảo:
Lần
ấy tôi đã học được điều này là
gặp nguy cơ thì phải ra tay
trước.
Nhưng Rahman
chống cự không nổi với Rashid,
nên phải bỏ kinh đô, trốn xuống
phương Nam, ở nhờ dân tộc
Mourra, lang thang hết nơi này,
nơi khác trong một miền hoang
vu khô cháy với một bọn tùy
tùng mỗi ngày một thưa thớt. họ
chịu đói, chịu khát, lại làm cữ
nữa, phải đào rễ cây mà ăn. Một
hôm, tuyệt vọng, Rahman kêu Aziz
và ba người thị vệ trung kiên
lại, bảo:
- Chú bắt chúng
ta chết ở nơi này rồi. Chúng ta
phải tuân lệnh Chúa. Thôi, quỳ
cả xuống mà tụng kinh và cảm ơn
Chúa.
Aziz phản kháng:
Không! không
chịu chết ở đây! Phản ráng sống.
Lớn lên con sẽ làm vua xứ A Rập.
Sáng hôm sau có
cứu tinh tới. Một đoán kỵ sĩ của
vua Koweit lại đó gia đình
Rahman về Koweit lánh nạn.
Koweit là một xứ nhỏ nhưng giàu
ở phía Tây Bắc vịnh Ba Tư.
Rahman tin là được Allah cứu.
iđều chắc chắn
là vua Koweit là tay sai của vua
Thổ, mà vua Thỏ thấy Rashid
chiếm trọn tiểu bang Nedjd, ngại
rằng uy thế của Nedjd quá lớn,
sau này khó trị, nên muốn cứu
Rahman để khi nào cần, sẽ giúp
đỡ cho mà chống lại với Rashid.
Vẫn là chính sách vạn cổ: chia
để trị.
Ở Koweit, gia
đình Rahman được tiếp đãi long
trọng. Châu thành là một tỉnh
lớn nằm trên bờ biển -người ta
gọi là Marseille của phương
Đông- ghe tàu tấp nập, ngoài phố
chen vai đủ các giống người từ
phương Đông qua (Ấn Độ, Ba Tư,
cà Nhãt Bổn nữa) , từ phương Tây
tời (Anh, Pháp, Đức, Ý...) và tử
phương Bắc xuống (Nga, Thổ). Nơi
đó là ngưỡn cửa thông châu Âu
với châu Á. Người Đức muốn mở
một đường xe lửa từ Bá Linh tới
Vịnh Ba Tư, mà ga cuối cùng là
Koweit. Nga cũng muốn có một
trục giao thông ừ Moscou tới
Bagdad, Bassorah trên con sông
Tigre ở phía Bắc Koweit. còn Anh
thì định lập một đường khởi từ
Ấn Dộ, xuyên Ba Tư, và trạm cuối
là Bassorah hay Koweit. Nhất là
từ khi Anh, Pháp khai thác những
mỏ dầu lửa ở Ba Tư và A Rập thì
hải cảng Koweit và Bassorah
thành những căn cứ điểm quân sự
quan trọng nhất thế giới, hơn
cả Gibraltar, cả Aden, cả
Singapour, cà Hương Cảng... cho
nên thương mãi ở đó phát triển
lạ lùng, mà gián điệp thì cũng
vậy. Tất cả các cường quốc đều
gởi đại diện tới, chính thức và
không chính thức: những vị sứ
thần và những nhân viên mật vụ
trá hình thành con buôn, nhà
truyền giáo, nhà khảo cổ... Họ
dòm ngó nhau, ngầm tranh giành
nhau từng chút, vãi tiền ra để
mua chuộc các nhà quyền thế bản
xứ, tìm đủ các mưu mô, mánh
khoé để hất cẳng nhau, lật tẩy
nhau mà ngoài mặt thì vẫn niềm
nở, rất lịch sự với nhau.
Một trong những
nhà quyền thế bị người Anh mua
chuộc là Mubarak, bào đệ của
quốc vương Koweit. Mubarak là
một tên cờ bạc, điếm đàng, tiêu
hết gia sản của ông cha để lại
rồi qua Ấn Độ "làm ăn". Không
biết hắn làm ăn cái gì mà tiền
bạc vô như nước. Ai hỏi hắn thì
hắn cúi mặt , nhũn nhặn đáp:
"Nhờ Allah phù hộ độ trì"
Năm 1897, hắn về
Koweit, bị vua Anh mắng chửi tàn
tệ, hắn nhẫn nhục chịu. Nhưng
Aziz thích hắn lắm mà hắn cũng
thương Aziz vì thấy chàng thông
minh, dĩnh ngộ. Hồi dó Aziz đã
có vợ -chàng kết hôn với
công chúa Janhara- vẫn nuôi cái
mộng tiễu phạt Rashid, để khôi
phục lại sơn hà, có lần nhảy lên
lưng một con lạc đà băng vào sa
mạc để hô hào các bộ lạc nổi lên
chống Rashid, nhưng bộ lạc nào
mà nghe lời một em bé miệng còn
hơi sữa đó, cho nên ba ngày sau
chàng lủi thủi trở về Koweit,
làm trò cười cho thiên hạ.
Shaikh
Mubarak đã
không mỉa mai Aziz mà trái lại,
ân cần đón về nhà, dãy cho một
chút sử ký, địa lý, toán học và
Anh văn, rồi lại cho làm thư ký
riêng. Khách khứa tới lui nhà
Mubarak sao mà nhiều thế! Đủ các
hạng người, từ con buôn đến các
nhà thám hiểm, chủ ngân hàng,
chính khách... đủ các giống
người, từ Anh, Pháp đến Đức,
Nga...
Rồi một đêm,
Mubarak lẻn vào cung, giết anh,
lên ngôi vua. Vua Thổ cho như
vậy là phản nghịch, ra lệnh
cho Rashid đem quân lại dẹp. Xứ
Koweit đã nhỏ mà quân đội lại
không luyện tập. Mubarak
thua,
chạy về thành trốn. Nguy cơ đã
tới. Nhưng lạ chưa, đúng lúc đó
một thiết giáp hạm của Anh hiện
ở bờ biển Koweit nã súng về phía
quân của Rashid và Rashid phải
nuốt hận mà rút quân về. Bây giờ
người ta mới hay là Mubarak làm
tay sai cho người Anh. Thổ đã
thua Anh một nước cờ, địa điểm
Koweit quan trọng quá, Anh
không cướp của Thổ thì Đức hay
Nga cũng chiếm mất.
Biến chuyển
lạ lùng đó làm cho Aziz suy nghĩ
và mở mắt ra. Trông cậy ở đường
gươm lưỡi kiếm, ở lòng dũng cảm,
trung thành của quân đội thì
hỏng bét. Phải có ngoại giao, có
mánh khoé chính trị nữa. Và cái
xứ A Rập ngày nay vậy mà quan
trọng chứ. Từ trước cứ tưởng
đuổi được tụi Thổ thì sẽ được
độc lập, bây giờ mới thấy rằng
công việc khó khăn vô cùng: bên
cạnh Thổ còn có Anh, Đức, Nga
nữa mà đàn kên kên này mới nguy
hiểm hơn nhiều. Vậy chính sách
là phải chiến đấu đã đành rồi,
mà đồng thời cũng phải tính
toán mưu mô, tùy gió xoay
chiều, đợi hoàn cảnh thuận tiện
để len lõi, tiế lui, chớ không
thể sơ suất được. Lần này là lần
thứ ba, chàng học được một bài
học quan trọng.
Lúc đó Anh
đương mạnh, Aziz hướng về Anh,
muốn nhớ Anh giúp để trả thù
Rashid, nhưng gnười Anh chê
chàng là con nít, không thèm
trả lời. Chàng quay lại năn nỉ
Mubarak năm lần bảy lượt. Bực
mình quá muốn tống chàng đi cho
rảnh, Mubarak thí cho chàng ba
chục con lạc đà ốm yếu, ba chục
cây súng cũ kỹ, hai trăm đồng
tiền vàng và dặn kỹ nên việc hay
không cũng mặc, không được lại
quấy rầy nữa.
Chàng không
đòi gì hơn. Được điều khiển một
binh lực dù nhỏ mọn cũng thú
rồi. Chàng định kế hoạch: phải
đích thân vào hang cọp, chiếm
lấy cung điện Ryhad -nói là cung
điện chứ thực sự không bằng một
biệt thự trung bình ở Saigon-
rồi kiểm soát cả kinh đô, kiểm
soát bộ lạc Nedjd. Lúc đó có đất
dụng võ rồi, mới sai "sứ thần"
tiếp xúc với người Anh, xem
người Anh còn chê cái mặt này
nữa không nào.
Chàng đem đại
sự bàn với cha, cha mắng là
vọng động,
chàng không nghe, để vợ và con
thơ lại cho cha trông nom rồi
tiến sâu vào sa mạc với ba chục
con lạc đà ghẻ và 30 cây súng
tồi. Lúc đó nhằm mùa thu năm
1901, chàng mới được hai mươi
tuổi.
V/ Khôi
phục lại giang san
Và chuyến đi
đó đã thành công!
Nhưng không
phải là thành công một cách dễ
dàng. Mới đầu Aziz đánh du kích
những đồn nhỏ và thương đội,
cướp được khí giới và tiền bạc
rồi lưu động đi nơi khác liền.
Chiến lợi phẩm phân phát hết cho
thủ hạ. Người ta đồn nhau rằng
Aziz giàu có vé hào phóng, trả
lương quân lính rất hậu, nên một
số đông quân lưu manh ùa theo
chàng. Nhưng các hào mục không
d&m theo vì thấy lực lượng của
chàng chưa có gì mà sự trừng
phạt của Rashod thì đáng kính.
Chàng tới đâu, người ta cũng đề
phòng trước, không cướp pá thêm
được gì nữa. Tiền cạn, lạc đà
chết mòn, thủ hạ trốn đi lần
lần. Chàng đành phải ẩn náu ở
phương Nam, nơi mà gia đình
chàng lang thang trước khi được
đón tại Koweit.
Abdul Rahman
sai người tới đó khuyên chàng
vền đợi một cơ hội khác. Chàng
triệu tập thủ hạ lại, bảo họ/
- Tương lai
không có gì là sáng sủa cả.
Chúng ta còn phải chịu đói khát,
cực khổ nhiều hơn nữa. Riêng
phần tôi, tôi nhất định chiến
đấu cho đến cùng, dù là chiến
đấu một mình, dù chết cũng
không sợ. Nhưng tôi không nỡ bắt
buộc cac anh em phải theo tôi.
Vậy ai muốn quay về với cha mẹ,
vợ con thì cứ về.
Họbỏ đi gần
hết, chỉ còn lại một chiến sĩ
tên Jilouy, em rai chàng tên là
Mohammed, ba chục người A Rập đi
theo chàng từ Koweit, với mười
người mới theo sau này, tổng
cộng khoảng bốn chục người.
Họ thề đồng
sinh đồng tử với nhau.
Aziz đổi
chiến lược, phải chiếm kinh
thành một cách chớp nhoáng. Muốn
vậy phải ẩn náu trong hai tháng
sao cho địch tưởng mình chết
rồi. Thời kỳ này là thời kỳ gian
truân nhất đời chàng. Trốn vào
đâu bây giờ? Trong sa mạc không
có rừng, núi, nhà cửa, mà hễ
bắn một phát súng để giết con
mồi thì tiếng súng vang dội lên
hàng chục cây số chung quanh,
đốtm ột cành cây để thui con dê
thì khói bay lên cách năm cây số
cũng trông thấy. Mà nào có phải
trốn một mình. Trên bốn chục
người! Họ phải núp suốt ngày sau
những động cát, xa đường đi,
nhịn ăn, nhịn uống, đêm xuống
mới dám bò đi kiếm nước hoặc chà
là. Thủ hạ của chàng bất bình,
thà chiến đấu rồi chết chứ không
chịu nổi một cuộc đời như vậy.
Này nào chàng cũng phải an ủi
họ, nhắc lại lời thề đồng sinh
đồng tử và ban đêm phải canh gá
cho họ ngủ. Các nhàcầm quyền
Ryhad tưởng chàng đã chết vì đói
khát nên không đề phòng cẩn mật
nữa.
Lúc đó chàng
mới ra tay, lặng lẽ đêm đi, ngày
nghỉ, tiến lên phương Bắc. Khi
cách Ryhad mười cây số, để một
số người ở lại bên cạnh một
giếng nước với bầy lạc đà, bảo
họ nếu hai mươi bốn gờ sau mà
không được tin tứ gì của chàng
thì coi chàng như chết rồi, và
ai nấy tìm đường mà về Koweit.
Rồi chàng dẫn
ba chục thủ hạ tiến tới sát chân
thành, đến một cây chà là, để
Mohamme ở lại với hơn hai chục
người làm hậu thuẫn, dặn nếu
trưa hôm sau không có tin tức gì
thì đại sự đã hỏng, mau mau rút
lui đi: chỉ còn chàng, Jilouy và
sáu người nữa là leo vô thành,
gõ cửa nhà một người quen hỏi
thăm tin tức, biết rằng viên
thống đốc ở trong đồn Mamak với
24 tên lính, mỗi buổi sáng ra
cửa đồn khám ngựa một lần, còn
tư dinh của ông ta thì không có
lính canh. Bọn Aziz leo tường vô
được tư dinh, trói chặt vợ viên
thống đốc lại mà gia nhân không
hay.
Sáng hôm sau,
viên thống đốc vừa ra khỏi đồn
để khám ngựa thì Aziz và Alouy
phóng lai đâm, trong khi sáu thủ
hạ của chàng cản đường lính
trong đồn. Chỉ trong một giờ là
đồn bị chiếm, viên thống đốc bị
giết, những lính sống sót bị cầm
tù. Bên Aziz có hai thủ hạ thiệt
mạng. Dân chúng Ryhad hay tin
đó, tự động đánh phá những đồn
khác trong tỉnh. Tới giữa trưa,
Aziz đã khôi phục lại kinh đô
của tổ tiên. Đúng giờ đó ở
Koweit, vợ chàng sanh thêm một
đứa con trai, đặt tên là Saud,
sau này nối nghiệp chàng. Danh
của chàng bắt đầu vang lên khắp
sa mạc.
Ít lâu sau,
quốc vương Rahman về Ryhad báo
cáo với dân chúng rằng, từ nay
Abdul Aziz sẽ thay ông nắm quyền
chính trị, còn ông chỉ giữ quyền
tôn giáo.
Hay tin đó,
Rashid vỗ đùi cười ha hả:
- Mắc bẫy ta
rồi
Rồi đem quân
vây đánh Aziz. Nhưng Aziz đâu có
dại, ngồi dó cho bị vây; chàng
rút quân xuống phương Nam, và
dùng thuật du kích để tỉa lần
quân địch. Trong hai năm 1903,
1904, hai bên chiến đấu rất
hăng, nhưng bất phân thắng bại.
Một lần đạn
nổ ở trước mặt, Aziz văng mất
một ngón tay và bị thương nặng ở
đầu gối, máu ra rất nhiều, té
xỉu , nhưng khi thấy hàng ngũ
rối loạn, chàng nghiến răng leo
lên lưng ngựa, tiếp tục chiến
đâu để gây lại lòng tin cho sĩ
tốt.
Tình hình có
vẻ nguy ngập, chàng phải chống
nạng đi khắp tỉnh nay đến tỉnh
nọ, hô hào dân chúng, giảng cho
họ hiểu rằng chiến tranh này
không phải một sự tranh giành
gôi báu mà là vấn đề sinh tử cho
toàn dân vì Rashid là tay sai
của Thổ. Thấy gương can đảm của
hàng, mọi người vững bụng, hăng
hái chiến đấu, bao vây và diệt
được một đại đội Thổ ở
Shinanah.
Lợi dụng
thắng thế đó, Aziz nhờ Mubarrak
làm trung gian để điều đình với
Thổ vì chàng biết không đủ sức
chống cự với cả Thổ lẫn Rashid.
Vua Thổ thấy hao quân tổn tướng
mà miền Nedjd không phong phú
gì, lại ngại nếu diệt Nedjd thì
xứ Hail ss' quá mạnh, nên bằng
lòng nhận Abdul Aziz làm vua xứ
Nedjd, nhưng Aziz phải để cho
quân đội Thổ đóng ở hai nơi tại
phía Bắc Nedjd, gần biên giới
Hail.
Dân chúng
Nedjd hay tin hiệp ước đó, bất
bình cho rằng mình bị bán đứng.
Aziz phải giảng cho họ:
- Hãy khoan,
đừng vội nóng. Còn dở cuộc mà,
đã xong đâu.
Ông đổi chiến
lược: không vật lộn nữa, mà thoi
ngầm. Lính Thổ lại đóng ở
Quasim. Aziz sai quân lính giả
làm quân bất lương đánh phá,
cướp bóc lính Thổ trên các
đường giao thông. Đêm nào cũng
có những vụ nho nhỏ xảy ra, quân
Thổ không sao tiểu trừ được, mất
lương thực, mất khí giới, tối
ngủ không yên. Chỉ trong một
năm, họ mất tinh thần, chỉ mong
được về xứ sở. Chính phủ Thổ yêu
cầu Aziz trị giùm những khảo
thấu đó, Aziz mỉm cười nhận lời,
nhưng tình hình đã chẳng giảm mà
còn tăng;
Thời đó Thổ
đã là một con bệnh hấp hối, bị
Anh, Nga, Pháp dòm ngó, các
thuộc địa muốn nổi lên mà trong
nước các đảng cách mạng bắt đầu
hoạt động dữ. Aziz biết vậy, chờ
trái cây chín mùi rồi lượm, khỏi
phải phí sức. Quả nhiên, vua Thổ
thấy tình hình ở Quazim không
êm, muốn hối lộ Aziz để tiểu
loạn giùm cho, Aziz đáp rằng
không ai mua chuộc được mình.
Cuối năm 1905, Thổ đành rút hết
quạn ở Quazim về.
Lúc đó Aziz
mới đem toàn lực tấn công
Rashid. Một đêm bão cát mù mịt,
xuất kỳ bất ý, ông cầm đầu một
đội quân tiến như bay về về phía
trại Rashid. Quân của Rashid
không kịp trở tay, hầu hết bị
đâm chết ở trong
lều!!!!!!!!;*!khi khải hoàn về
Ryhad, ông được toàn dân hoan
hô. Rashman nhường nốt quyền tôn
giáo cho ông, và ông chính thức
lên ngôi vua, lấy hiệu là Ibn
Séoud (1). Ông triệu tập quân
sĩ, dõng dạc tuyên bố:
_ Chúng ta đã
làm được nhiều việc, nhưng so
với những việc còn phải làm thì
bấy nhiêu chưa thấm vào đâu cả.
Ta không bắt buộc ai phải tuân
lệnh ta đâu. Nếu các người theo
ta thì ta hứa chắc với các
người rằng, nhờ Allah phù hộ,
các người sẽ được vẻ vang. Ta sẽ
làm cho các người thành một dân
tộc lớn, thịnh vượng hơn tất cả
những thời trước. Tôn giáo chúng
ta sẽ được phục hưng, quân ngoại
xâm sẽ bị đuổi ra khỏi cõi. Cho
nên ta dặn các người: đừng để
binh khí sét đi Phải sẵng sàng
để chiến đấu nữa! Tiến tới! Ohục
hưng tôn giáo và chiếm cõi A
Râp.
Năm đó ông mới hai mươi lăm
tuổi. Trong lịch sử nhân loại,
có lẽ không có một vị quân vương
khai quốc nào mà thành
công sớm như vậy
|
|