Còn một câu chuyện về Nữ Oa nữa mà nó lại dính dáng độc đáo đến Hậu Thiên Bát Quái Âu Lạc

KINH DỊCH, SẢN PHẨM SÁNG TẠO CỦA NỀN VĂN HIẾN ÂU LẠC

Trần Quang Bình

Chương 9. Kinh Dịch qua ngôn ngữ và truyền thuyết Việt Nam. III Truyền thuyết. 3. Nữ Oa Tứ Tượng.

Còn một câu chuyện về Nữ Oa nữa mà nó lại dính dáng độc đáo đến Hậu Thiên Bát Quái Âu Lạc. Trong kho tàng truyện thần thoại Việt Nam có truyện Thần Nam Thần Nữ như sau:

Thần Nam Thần Nữ là hai vị thần đầu tiên sinh ra con người. Thần Nam tên là ông khổng lồ Tứ Tượng và Thần Nữ là bà Nữ Oa. Theo truyện này thì bà Nữ Oa có chồng là ông Tứ Tượng. Ông này ngỏ ý muốn lấy Nữ Oa. Bà Nữ Oa thách ông Tứ Tượng đắp núi thi, nếu ông đắp cao hơn bà sẽ lấy làm chồng. Kết quả ông Tứ Tượng đắp núi thua bà. Nữ Oa đắp một ngọn núi cao ngất trời, đứng trên đó có thể thấy khắp cõi trời đất. Dấu tích còn lại của ngọn núi cao của bà Nữ Oa đắp, dân gian cho là núi Nam giới ở Hà Tĩnh ngày nay. Ông Tứ Tượng đắp núi thua nhưng kiên gan trì chí đeo đuổi mãi, cuối cùng bà Nữ Oa cũng xiêu lòng lấy ông làm chồng. Trong dân gian ngày nay còn có câu ví:

... bà Nữ Oa bằng ba mẫu ruộng,

... ông Tứ Tượng mười bốn con sào.

Với bộ phận sinh dục khổng lồ như vậy nên Thần Nữ Nữ Oa và Thần Nam Tứ Tượng đã đẻ ra loài người.

Hai câu thơ trên có một điểm khá đặc biệt: đó là sự đối nhau giữa hai số 3 và 14. Liệu có cách nào giải thích được chăng? Ở trên chúng tôi đã phân tích về ông Oa bà Oa: Cóc là hình ảnh của ông Oa; trên nhiều trống đồng có vẻ bốn Cóc nằm đúng bốn góc đối xứng nhau qua tâm như là: trống Chợ Bò, Đa Bút, Đồng Hiếu, Hữu Chung, Phú phường, Phú phường 2, Thôn Bùi,…. Theo chúng tôi đó là hình ảnh ông Tứ Tượng. Trước đây, khi vô tình vẽ nối các điểm theo thứ tự từ 1 đến 5 bằng những đường cong uyển chuyển (đơn giản vì đẹp và vì muốn tránh đi qua số 5: tức từ 1è 2 không được đi qua 5) theo chiều chuẩn của vận động, chúng tôi đã nhận được hình sau:

Chúng tôi cho rằng những người đã làm ra Hà Đồ hay hiểu sâu sắc Hà Đồ đều có ham muốn vẽ những đường nối giữa các số thứ tự và họ đều muốn vẽ tránh số 5 khi số đó chưa đến lượt. Đầu tiên, chỉ ngẫu nhiên vì đẹp thôi: 1 nối với 2 không qua 5 mà lại theo chiều chuẩn phải làm sao? Vâng chỉ có cách cong về phía 4 một ít. Rồi cũng bằng một đoạn cong có chiều dài như đoạn 1-2 ta theo nguyên tắc trên vẽ từ 2 đến 3 thì nhận được cái gì. Sẽ không khác đường chúng tôi vẽ là mấy. Và khi nối đường cong cuối cùng từ 5 sang 1 thì một hình thú vị hiện ra: đó là con cóc hay là sinh thực Nam. Nhưng hình này không phải đơn giản chỉ có vậy: chúng ta cũng như người xưa sẽ nhận ra: phía quái Càn rõ ràng bị tách ra thành 2 mảnh và trọng lượng vũ trụ Hậu Thiên lại hướng về quái Khôn. Vậy trời đất phân đôi đúng vào đường Càn Khôn thành hai bộ tứ quái: Càn(7)-Khảm(2)-Cấn(1)-Chấn(4) và Khôn(0)-Ly(5)-Đoài(6)-Tốn(3). Chúng tôi không ngờ đã nhận được bằng chứng (chính là truyền thuyết ông Tứ Tượng và bà Nữ Oa) cho khẳng định “người xưa cũng có vẽ như trên và cũng rút ra những kết luận cần rút”. Và những điều đúc kết của người xưa vượt quá những gì chúng tôi mong đợi. Thiết nghĩ, như thế mới hoàn toàn tự nhiên đối với tín ngưỡng phồn thực lúc bấy giờ:

a. Nối 1-2-3-4-5 về bát quái chúng ta đã đi qua cả bốn góc chính. Mỗi góc tượng trưng cho một Tượng; có lẽ vì thế hầu hết các trống đồng có tượng cóc đều phải có 4 con cóc đồng thời cóc được dựng thành tượng chứ không phải được khảm vào trống như những hoa văn khác. Vậy hình vẽ nhận được chính là ông Tứ Tượng. Nhìn vào hình vẽ trên chúng ta không khó nhận ra đó là con cóc hay sinh thể Nam. Vậy gọi Cóc là Oa(tinh trời-nguyên khí Nam) không hề sai.

b. Làm sao sinh ra muôn loài được nếu cái đầu của ông Oa không tấn công trực tiếp vào bà Oa? Bà Oa biểu tượng Nữ tính cao nhất chính là quái Khôn. Vậy rõ ràng quái Khôn nằm chính xác ở giữa số 2 và 3 của Hà Đồ, tức Đông Nam.

c. Trong truyện nói hai ông bà dựng núi thi mà kết quả chỉ có mỗi núi của bà Oa. Bà Oa dựng được cái núi cao ngất trời:

Vậy chúng ta đã có thể dựng được 3 quái Khôn, Càn, Cấn.

d. Còn lại năm quái: Khảm-Ly-Đoài-Chấn-Tốn. Ông Tứ Tượng muốn được 14 con sào thì chỉ có thể đi qua các quái: Khảm-Ly-Chấn-Tốn. Vậy Đoài phải nằm hướng Tây Nam. Ông Tứ Tượng trong Hậu Thiên Bát Quái Âu Lạc [43] (bát quái duy nhất đúng) đi qua các quái sau: Khảm(2)-Ly(5)-Chấn(4)-Tốn(3) , ta có 2+5+4+3=14. Ứng với câu: ông Tứ Tượng mười bốn con sào. Nếu ta mặc định Khảm(Bắc)-Ly(Nam)-Chấn(Chính Đông) không đổi thì để nhận được 14 chỉ có quái Tốn ở chính Tây mà thôi.[44]

e. Bà Oa=Khôn=3 lớp Nòng=3 lớp Nông=Nương=Ruộng và dĩ nhiên ứng với câu: bà Nữ Oa bằng ba mẫu ruộng.

Như vậy câu chuyện truyền thuyết này bắt nguồn từ triết lý Kinh Dịch. Nhưng phải là Kinh Dịch dựa trên lưỡng thể Nòng Nọc mới trọn vẹn hợp với nó. Và Hà Đồ đã mang trong mình một thông điệp Hậu Thiên cùng với thông điệp của tín ngưỡng phồn thực-tức câu chuyện giao thoa giữa trời và đất để hình thành vũ trụ.

Hai câu chuyện về Nữ Oa trên (câu chuyện đầu dân tộc Trung Hoa cũng có; tuy nhiên chúng tôi cũng cho là do du nhập. Ngay từ Nữ Oa và Bất Chu đã cho thấy dân tộc nào đã làm ra truyền thuyết thuở ban đầu và người xưa đã ngầm báo chúng ta nguồn gốc khác Trung Hoa của nó) đã cho chúng ta thấy mối quan hệ giữa Nữ Oa và Kinh Dịch. Vậy mắc xích tương quan trong chương 9-I-7: Kinh Dịch çè Cócçè Lão Oa çè Oa çè Nữ Oa çè Ốc, sò çè Kinh Dịch được chứng minh hoàn toàn.

Câu chuyện truyền thuyết này còn làm sáng tỏ giá trị lịch sử và ý nghĩa của một truyền thuyết khác. Hầu như có sự đồng nhất một số khái niệm, một số nhân vật trong hai câu chuyện: Thần Nam Thần Nữ và Lạc Long Quân và Âu Cơ:

Quý vị có thể tìm thấy sự giống nhau qua bảng sau:

	Thần Nam Thần Nữ	Lạc Long Quân và Âu cơ
Ông tổ đầu tiên	Ông Tứ Tượng	Lạc Long Quân
Ý nghĩa danh tính ông tổ	Ông Tứ Tượng là ông được hình thành nên từ đồ hình Hậu thiên Bát Quái Âu Lạc với 4 quái liên quan cộng lại bằng 14.	Lạc Long Quân thực chất là Hán hóa (do người sau viết lại) của quan Lạc Long-quý ông Nòng Nọc. Điều này càng được nhấn mạnh, khẳng định thêm bởi sự tồn tại của ông Tứ Tượng. Ông Nòng Nọc có thể hiểu thêo kiểu ông Tứ Tượng là ông Lưỡng Nghi, đại diện cho Thái Cực thời Hậu Thiên làm chủ tế muôn loài. Vậy mắc xích Thái Cực (thể thống nhất) đến ông Tứ Tượng được kết nối bởi quan Lạc Long-ông Lưỡng Nghi.
Ý nghĩa đen	Tứ Tượng là ông liên kết 4 quái nằm ở 4 chính vị, trong trống đồng hầu hết các tượng đó là cóc (đôi khi có nai). Nối lại theo phương vị Hà Đồ cũng cho ra Cóc hay cho ra hình dáng sinh thực Nam.	Lạc Long Quân=Ông Nọc Nòng thực chất là thể nguyên sơ của Cóc. Nọc và Nòng là con của Cóc và lớn lên cũng thành Cóc.
Bà tổ đầu tiên	Bà Nữ Oa	Mẹ Âu Cơ
Âm đọc	Oa~Âu. Có âm hưởng gần giống nhau.
Ý nghĩa danh tính bà tổ	Bà Nữ Oa có cấu trúc văn phạm tiếng Việt thực chất là bà Oa (thừa một từ Nữ hay bà) có nghĩa là tinh nguyên Trời Đất thuộc phần Đất, sinh thực nữ.	Mẹ Âu Cơ là Hán hóa của Mẹ Âu (thừa một từ Cơ) cũng như phân tích ở trên có nghĩa là mẹ Đất. Cũng có thể hiểu là bà mẹ sinh ra vạn vật trên thế gian, vũ trụ và trần thế thuộc Hậu Thiên này.
Ý nghĩa vật dụng	Nồi	Chậu (Âu=Chậu, Thau…Nghĩa này hiện nay có nhiều vùng miền Trung hay dùng)

Vậy ngay trong truyền thuyết, thì nguồn gốc Việt về nội dung của Lạc Long Quân và Âu Cơ đã khẳng định nguồn gốc Việt của Thần Nam Thần Nữ và ngược lại nguồn gốc Việt của các cấu trúc Nữ Oa, thần Nam, thần Nữ khẳng định nguồn gốc Việt của Lạc Long Quân và Âu cơ mặc dù người sáng tác sau này khi ghi lại đã thêm cấu trúc ngữ pháp Hán vào danh tính hai vị tổ của chúng ta. Mối quan hệ hỗ tương này cùng với câu chuyện Nữ Oa vá trời mang mật mã Hậu Thiên Bát Quái Âu Lạc được vẽ trên trống đồng càng thể hiện rõ nguồn gốc Kinh Dịch là của người Việt Nam chúng ta. Và những câu chuyện Nữ Oa và Phục Hy của Trung quốc bản thân nó đã mang thông điệp thời gian: người Trung quốc xưa khi giao lưu với người Việt đã dùng một số nhân vật truyền thuyết của người Việt để làm ra một số truyền thuyết khác của họ hay là bản thân truyền thuyết dính dáng đến Phục Hy cũng là của người Việt, Phục Hy cũng là một ông tổ người Việt.